---

Πριν αναφερθώ στην ταινία θα πρέπει να διευκρινίσω ότι: α) δεν με έχει απασχολήσει ποτέ το όλο θέμα περί ύπαρξης (ή μη) του θεού, γνωρίζω όμως ότι οι κάθε λογής θρησκείες αφορούν αποκλειστικά τη λατρεία των ανθρώπων για την κάθε φορά δεδομένη μορφή κοινωνικής οργάνωσης και β) δεν έχω διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο του Yann Martel στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Νομίζω όμως ότι η συγκεκριμένη ταινία είναι ανατριχιαστικά επίκαιρη σε μια εποχή θρησκευτικής μισαλλοδοξίας σαν τη σημερινή (όταν στην Ελλάδα κάποιοι γελοίοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι η ορθοδοξία είναι λόγος για να διαπράττονται εγκλήματα και η Ινδία συγκλονίζεται από τον βιασμό και τον φόνο της 23χρονης φοιτήτριας).

Λοιπόν, αυτός ο Ang Lee είναι πολύ μεγάλος σκηνοθέτης, δεν χωράει αμφιβολία. Και μόνο το συγκλονιστικό Ice Storm (1997), ή το ποιητικά λασπωμένο Taking Woodstock (2009) θα αρκούσαν για να τεκμηριώσω την άποψή μου, αλλά ο άνθρωπος έχει σκηνοθετήσει εκτός των άλλων τον καλύτερο Hulk (2003) όλων των εποχών (ανεβάζοντας το γνωστό κόμικ σε εντελώς άλλο, φιλοσοφικό, επίπεδο). Και στη συγκεκριμένη ταινία δίνει τα ρέστα του, ειδικά στο πρώτο μέρος της, όπου η καθημερινή ζωή στην Ινδία του περασμένου αιώνα αποτυπώνεται με ντοκυμαντερίστικη πιστότητα. Εντάξει, στο δεύτερο μέρος η «ντιτζιτίλα» βγάζει μάτι αλλά αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που προσέχεις την ώρα που δαγκώνεις την καρέκλα σου από αγωνία. Να πω και κάτι τελευταίο αναφορικά με τη σκηνοθεσία: δεν είδα την ταινία σε 3D (έχω αυτό το κόλλημα, να προτιμώ την παραδοσιακή μέθοδο προβολής), μπορώ όμως να σε διαβεβαιώσω ότι η 3D έκδοση θα σε κάνει να ξεχάσεις το Avatar αλλά δεν συνιστάται σε άτομα με καρδιακά προβλήματα επειδή άνετα μπορεί να σε στείλει με έμφραγμα. Βέβαια, η ερμηνεία των ηθοποιών είναι υποδειγματική κι ο πρωταγωνιστής, Suraj Sharma, θα μπορούσε άνετα να κατακτήσει το Όσκαρ πρώτου αντρικού ρόλου στη φετινή απονομή αν δεν υπήρχε ο εθνεγερτικός Lincoln με τον Daniel Day Lewis.

Η ιστορία της ταινίας είναι απλή και εντυπωσιακή: ένας νεαρός Ινδός ο οποίος ψάχνει να βρει τον θεό χοροπηδώντας μεταξύ όλων των γνωστών θρησκειών («είμαι χριστιανός ινδουιστής που έχει ασπαστεί το Ισλάμ», λέει σε κάποια στιγμή ο Πι Πατέλ) παγιδεύεται για 227 μέρες σε μια βάρκα μαζί με μια τίγρη της Βεγγάλης ονόματι Richard Parker! «Ο μαματζί μου είπε ότι έχεις μια ιστορία η οποία θα με κάνει να πιστέψω στο θεό», λέει στον Πι ο συγγραφέας, για να του απαντήσει εκείνος γελώντας: «Το ίδιο θα σου έλεγε και για ένα καλό γεύμα». Λοιπόν; Αναμφισβήτητα πρόκειται για την εντυπωσιακότερη περιπέτεια που έχω δει τα τελευταία χρόνια (θριλερική αγωνία ανακατεμένη με μαγευτικά πλάνα θαλάσσιας ζωής) αλλά πίστεψα στον θεό παρακολουθώντας την ιστορία του Πι; Η απάντηση παραμένει η ίδια, εξακολουθεί η ύπαρξη (ή μη) του θεού να μη με απασχολεί ούτε στο ελάχιστο εφόσον ο συγκεκριμένος κύριος (ή κυρία, ή ο,τιδήποτε άλλο τέλος πάντων) δεν σχετίζεται με τη ζωή μου με τρόπο που να μπορώ εγώ να επηρεάσω.

Βέβαια, το νόημα της ταινίας προσλαμβάνεται διαφορετικά, ανάλογα με το άτομο που την βλέπει. Για μένα, ας πούμε, η ταινία λέει οτι η ονομασία του θεού δεν έχει καμιά σημασία αφού όλες οι θρησκείες τελικά λατρεύουν την ίδια ύπαρξη, «οι ινδουιστές λατρεύουμε εκατομμύρια θεότητες, κάπου εκεί μέσα θα υπάρχει σίγουρα και ο Ιησούς ή ο Μωάμεθ», λέει ο Πι. Λέει επίσης ότι το θέλημα του θεού είναι ανεξιχνίαστο για τους ανθρώπους, επειδή αυτοί δεν έχουν την πλήρη εικόνα των πράξεών του (εδώ ακριβώς στηρίζεται και η αδιαφορία μου περί θεού). Σε καθαρά προσωπικό επίπεδο διέκρινα μια θρησκευτική παραβολή να διαδραματίζεται στη βάρκα όπου συμβίωσαν (αλλά δεν επιβίωσαν μέχρι τέλους) μια τίγρη, μια ύαινα, μια ζέβρα, μια μαϊμού και ένας άνθρωπος. Όπου η τίγρη είναι η απεικόνιση του θεού και σαν τέτοια φροντίζει για την απρόσκοπτη εφαρμογή της φυσικής διαδικασίας επιβίωσης. Μπορεί να μοιάζει τρομερό για τα πολιτισμένα μάτια μας αλλά τα ζώα επιβιώνουν κατασπαράσσοντας. Και η ύπαρξη του θεού είναι η εγγύηση για την συνέχιση αυτής της σοκαριστικής διαδικασίας επιβίωσης. Ποια είναι όμως η σχέση του ανθρώπου με τον θεό; Σύμφωνα με την ταινία, όσο ο άνθρωπος φοβάται ή μάχεται τον θεό ζει στην ανασφάλεια. Όταν κάνει ειρήνη με τον θεό (ακόμα περισσότερο, όταν εκπαιδεύσει τον θεό δημιουργώντας μια δίοδο επικοινωνίας), τότε ο άνθρωπος βρίσκει την πραγματική γαλήνη. Και βέβαια, εξασφαλίζει τη δική του επιβίωση φροντίζοντας για την επιβίωση του θεού του. Αυτά μου είπε εμένα η ταινία. Συμφωνώ; Διαφωνώ; Ούτε το ένα, ούτε το άλλο.

Όμως το γεγονός παραμένει – το The Life of Pi είναι μια συγκλονιστική περιπέτεια που στέκεται, αναφορικά με τις θεολογικές της αναζητήσεις, ισάξια δίπλα στο καταπληκτικό Dogma (1999) του Kevin Smith. Δεν χρειάζεται να πιστεύεις σε κάποιον θεό για να δεις αυτές τις ταινίες, όπως δεν χρειάζεται να είσαι οπαδός της Leeds για να δεις το Damned United (2009). Γιατί σε τελική ανάλυση η ιστορία μετράει και όχι οι συμβολισμοί που χρησιμοποιούνται για χάρη της διήγησης. -- Θανάσης 'Μοτοσακός' Γιαννόπουλος