Χορεύοντας στη Συγγρού!

Λίγες είναι οι εκδηλώσεις που έχω καταφέρει να παρακολουθήσω στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, στη Λεωφ. Συγγρού. Έχω όμως την εντύπωση ότι το στοίχημα που έχουν βάλει με τον εαυτό τους οι υπεύθυνοι του προγράμματος, είναι αρκετά ψηλό. Ίσως πρόκειται για «στοίχημα» που πήρε μορφή σιγά-σιγά με τον καιρό, μπορεί πάλι να άφησαν τεχνηέντως την εικόνα να πάρει σταδιακά σχήμα στο μυαλό του κοινού. Από αυτά που διαβάζω πάντως, από τις εντυπώσεις που μου έχουν μεταφέρει για δουλειές που δεν έχω δει, και από τη μικρή, άμεση σχετική μου εμπειρία, νομίζω ότι η Στέγη καταλαμβάνει βήμα-βήμα μια ξεχωριστή θέση στον πολιτιστικό χάρτη της Αθήνας, αναλαμβάνοντας τρόπον τινα τον ρόλο του Φεστιβάλ Αθηνών στην πολύμηνη χειμερινή σαιζόν. Θεατρικές παραστάσεις, ποικίλες μουσικές εκδηλώσεις, χορευτικές παρουσιάσεις - στις περισσότερες περιπτώσεις μιλάμε για πράγματα που ξεκινούν από το ενδιαφέρον και φτάνουν στο εξαιρετικό.

Η αφορμή για το μικρό αυτό κείμενο ήταν τρεις χορευτικές ομάδες πραγματικά ξεχωριστές, που παρακολούθησα στη μεγάλη αίθουσα της Στέγης. Και το μεν βέλγικο συγκρότημα Rosas είχε προλάβει να μας στείλει στον Θεό, όταν το πρωτοείδαμε πρόπερσι (αν θυμάμαι καλά), στην Πειραιώς 260. Το συνοδεύει και μια υπολογίσιμη φήμη εδώ και χρόνια, οπότε τα δύο προγράμματα που παρουσίασε προ διμήνου στη Στέγη κούμπωσαν περίφημα με τη λαχτάρα μου να ξαναδώ δουλειά της Αν Τερέζα ντε Κέρσμακερ, της ιδρύτριας δηλαδή και βασικής χορογράφου των Rosas. Τα δύο άλλα σχήματα όμως, το αγγλικό DV8 τον περασμένο Δεκέμβριο και η ελληνική “Ομάδα Χορού Αερίτες” στις αρχές Απριλίου, απετέλεσαν γερή έκπληξη, για μένα έστω, και ταρακούνησαν πολλαπλές χορδές εντός μου - αν κατάλαβα σωστά, το ίδιο συνέβη και στην πλειοψηφία των θεατών.

Για τo “Can We Talk About This?” των DV8 έχουν ήδη γραφτεί μάλλον αρκετά. Συνδυάζουν μια αρκετά ιδιότυπη κινησιολογική παρτιτούρα (λαμπερά αλλόκοτη να την πεις;) με τον πυκνό όσο και ευθύ, ευθύτατο αφηγηματικό λόγο της παράστασής τους, όπου θίγουν πάμπολλα ζητήματα σχετικά με αυτό που χοντρικά ονομάζουμε πολυπολιτισμικότητα. Οι δέκα χορευτές-ηθοποιοί της ομάδας οργώσανε το σανίδι με άψογα οργανωμένη ελαφράδα, και εκβίασαν και πέτυχαν να τεντώσουμε την προσοχή μας μέχρι το έπακρο - πώς αλλιώς να συμβαδίσεις με τη συχνά χειμαρρώδη ροή πληροφοριών και τον αντίστοιχο πολυεπίπεδο προβληματισμό: μπορούν (πρέπει;) τα παιδιά των μεταναστών να διδαχθούν τους δικούς μας κώδικες αξιών;  μέχρι ποιού σημείου έχει νόημα η ανεκτικότητα απέναντι στο κήρυγμα της μη ανεκτικότητας; πώς ν’ αντιμετωπίσεις ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς τους οποίους ο δικός μας δυτικός πολιτισμός επί αιώνες καταπίεσε, χλεύασε ή απλώς κατέστρεψε; Μιλάμε για ένα συνολικό παραστασιακό αποτέλεσμα, όχι ίσως τόσο κορυφαίο καλλιτεχνικά όμως απόλυτα καθηλωτικό, που σε ταρακουνούσε βαθύτατα και που σ’ έκανε να νιώθεις πως για χρόνια το χνάρι του δεν θα ξεθωριάσει εντός σου. [Κάποιες αντιρρήσεις τσίμπησαν με το κεντρί τους τον νου μου - ένιωσα πως παραέπεφτε το βάρος στον ισλαμικό φονταμενταλισμό και έμενε παραπίσω το πρόβλημα των χριστιανών «μουλάδων», ίσως και άλλες επί μέρους ενστάσεις. Η φυσιολογική διαφοροποίηση της σκέψης από άτομο σε άτομο - μπροστά σου παριστάνεται ένα ζεματιστό θέμα της εποχής μας, και διόλου δεν εισπράττεις ότι πάνε να κρυφτούν πίσω από το δάχτυλό τους, το αντίθετο θα ‘λεγα…]

Τo “Era PoVera” των Αεριτών ήταν μια άλλη ιστορία. Ίσως πάλι, όχι και τόσο διαφορετική. Η Πατρίσια Απέργη κίνησε την οχταμελή ομάδα σαν να επρόκειτο για μαχητική νεολαιίστικη διαδήλωση, ή να ήσαν έφηβοι συμμοριών που συγκρούονται, ή παιδιά του δρόμου που χορεύουν ζόρικα ή χιμάνε και παράγουν ένταση και φασαρία, ή απλώς πολύ νεαρά άτομα με τη χαρακτηριστική υπερχείλιση κίνησης και επιθετικότητας. Κι όλο αυτό βγήκε καλά, πολύ καλά! Επαρκέστατη στη λιτότητά της οργάνωση του σκηνικού χώρου, εκμετάλλευση της ανοιγμένης σε όλο της το πλάτος σκηνής, κινητικότητα των νεαρότατων ερμηνευτών (πέντε αγόρια και τρεις κοπέλες) που σε απογείωνε, μια συνολική γόνιμη σκοτεινιά που γένναγε αβίαστα τις διαδοχικές εκρήξεις, και μια μουσική!!, άχ, μια μουσική σαν φως ακατέργαστο που διέστειλε την ψυχή μέχρι την πυρκαγιά... Την ψυχή μου, έστω... Θαρρώ πως ο Δημοσθένης Γρίβας διαβαίνει πλέον τα πιο καθαρόαιμα industrial μονοπάτια με δρασκελισμό γερό, αλλά και με ματιά που «διαβάζει» συνεχώς δύο μουσικά βήματα παρακάτω. Συνολικά, μια δουλειά που δεν θα δίσταζα να συστήσω σε οποιονδήποτε απαιτητικό θεατή του σύγχρονου χορού, αλλά και που θα’ θελα να τη δω να παίζεται ξανά, και ίσως και να προσεγγίσει ένα λιγότερο υποψιασμένο κοινό. Όπως κι αν το δεις πάντως, η μόνη λέξη που αρμόζει είναι ΕΥΓΕ!