...

Temple Music

Read english text

Οι Temple Music ξεκίνησαν σαν προσωπικό πρότζεκτ του Alan Trench πίσω στα μέσα της δεκαετίας του '90 παράλληλα με τη συμμετοχή του στο νεο-φόλκ τρίο των Orchis και τη δουλειά του στην ανεξάρτητη εταιρία διανομής World Serpent Distribution. Στις αρχές των 00s, με τους Orchis σε απραξία και μετά την αποχώρησή του από τη World Serpent, o Alan επικεντρώνεται στους Temple Music αποκτώντας στενό συνεργό στο πρόσωπο του συντοπίτη του Steve Robinson και ένα διαρκώς διευρυνόμενο κύκλο συνεργατών. Όταν μάθαμε ότι περνάει μεγάλο μέρος του χρόνου του στην Ελλάδα, τo Wild Thing ήρθε σε επαφή μαζί του γι' αυτήν την κουβέντα που οδήγησε στη συνέντευξη ποταμό που ακολουθεί. Ο Trench, σημαντικό πρόσωπο τις τελευταίες δύο δεκαετίες στο χώρο του πειραματικού αντεργκράουντ, μας εξηγεί πολλά πράγματα που κάποια στιγμή χρειάζονταν εκτενή παρουσίαση. Ιδού λοιπόν τι μας είπε...

Wild Thing: Μίλησέ μας για το κύριο πρότζεκτ σου στην παρούσα φάση, τους Temple Music. Με ποιους έχεις συνεργαστεί σ' αυτό τα τελευταία χρόνια; Πώς ξεκίνησε; Τι το διαφοροποίησε στην αρχή από την υπόλοιπη δουλειά σου με τους Orchis, τους 12.000 Days κ.τ.λ.; Πώς έγινε και τα πρώτα άλμπουμ κυκλοφόρησαν από μία πολωνική εταιρία (Shining Day) και μετά μία ρώσικη (Faria);

Alan Trench: Οι Temple Music ξεκίνησαν όταν η Amanda και η Tracy από τους Orchis δεν ενδιαφέρθηκαν να συμμετάσχουν σε ένα παράλληλο πρότζεκτ διαλογισμού/ τελετουργίας/ μαγείας που μουσικά θα ήταν βασισμένο στα drones, που ενδιέφερε εμένα. Είχαμε τότε ηχογραφήσει το κομμάτι "Anadiomene" («Αναδυομένη») για το δίσκο Mandragora (το οποίο στην πραγματικότητα ήταν κυρίως σύνθεση της Amanda) και ήθελα να εξερευνήσω περισσότερο αυτή την κατεύθυνση. Τελικά ηχογράφησα όλο το υλικό για το δίσκο Volume One σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όσο ακριβώς χρειαζόταν για να γραφτεί το κάθε κομμάτι στο σωστό χρόνο για το σκοπό που υπηρετούσε, και έμεινα αρκετά ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Γνώριζα τον Marek της Shining Day, καθώς ήταν πελάτης της World Serpent, ο οποίος τότε με είχε προσεγγίσει για να του δώσω υλικό που πιθανά δεν ταίριαζε στο ύφος της WSD [World Serpent Distribution] αλλά μπορεί να έκανε για την Shining Day, που σα label είχε πιο ambient/ πειραματικό/ ηλεκτρονικό ύφος από εμάς. Του έστειλα μερικά ντέμο και μετά σκέφτηκα «γιατί όχι» και του έστειλα όλο το Volume One, το οποίο του άρεσε και ζήτησε να το κυκλοφορήσει.

Λίγο καιρό αργότερα έφυγα από την World Serpent και μετακόμησα στο Lincolnshire, όπου γνώρισα τον Steve Robinson και κολλήσαμε αμέσως. Ήταν πρώην μέλος των The Beloved που εξαγοράστηκε όταν έπιασαν την καλή, μετακόμισε στο βορρά και όταν τον γνώρισα, περιέγραφε ως αγαπημένο του όργανο ένα «σύστημα delay»... Μου έπαιξε μια εκτέλεση του "Walking With Jesus" των Spacemen 3 που ηχογραφούσε τότε κι εγώ πρόσθεσα λίγη κιθάρα. Μας φάνηκε αμέσως ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα μαζί. Ο Steve είναι φοβερός μπασίστας και μούσικος γενικότερα, οπότε αποφασίσαμε να κάνουμε κάποια λάιβ και καταφέραμε να πείσουμε το St. Botolph, μία τεράστια εκκλησία στην καρδιά των Fens, να μας επιτρέψουν να κάνουμε εκεί μία σειρά από μεσημεριανά κονσέρτα. Είναι ένα πολύ παράξενο μέρος. Ο William Byrd ήταν κάποτε εκεί ο επίσημος συνθέτης του ναού. Ο Steve μου σύστησε έναν περκασιονίστα μισής αγγλικής - μισής κυπριακής καταγωγής, τον Chris Patinios, και μαζί με την Tracy Jeffery στην άρπα και μερικούς μαθητές μου στην κιθάρα (είχα ήδη αρχίσει να δίνω μαθήματα κιθάρας) κάναμε μερικά πολύ καλά σόου. Το καθένα απ' αυτά βασιζόταν στην εορτή του αγίου που γιορταζόταν τη μέρα που παίζαμε, ήταν διαφορετικό και είχε διαφορετική ενορχήστρωση. Ένα από τα κονσέρτα ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε με τον τίτλο Divinity and Humanity - A Fragment σε μορφή bonus cd σε περιορισμένη έκδοση που δινόταν μαζί με το δεύτερό μας άλμπουμ Songs οf Absolution, επίσης από την Shining Day. Από τους ίδιους βγήκε και το Volume Two. Όταν φτάσαμε στο άλμπουμ Incompleteness μας πλησίασε η ετικέτα Faria από την Αγία Πετρούπολη, αλλά επειδή δεν θέλαμε να αδειάσουμε την Shining Day, οι δύο εταιρίες το κυκλοφόρησαν μαζί. Ο Steve, ο Chris και εγώ ήμασταν μια αρκετά σταθερή μπάντα και με αυτή τη σύνθεση ηχογραφήσαμε το πρότζεκτ The Green Man. Αυτό ήταν μία σύλληψη μαμούθ και η κεντρική ιδέα ήταν να παίξουμε και να χρησιμοποιήσουμε ηχογραφήσεις φυσικών ήχων (found sound) από διάφορες τοποθεσίες 'Green Man' στο Lincolnshire, και ύστερα να διαμορφώσουμε στο στούντιο αυτό το υλικό σε ξεχωριστά κομμάτια. Κυκλοφόρησαν σε μορφή digital downloads από την Woven Wheat Whispers, η οποία δυστυχώς πια έχει κλείσει. Καταφέραμε να κυκλοφορήσουμε τα τρία πρώτα και σε μορφή χειροπιαστού άλμπουμ μέσω της Shining Day, αλλά αυτά έχουν πια εξαντληθεί. Κάποια στιγμή θα βγουν σε μορφή box set.

Εκείνη την εποχή γνώρισα την Lisa, μια ελβετίδα που εξειδικεύεται στο spoken word, με την οποία κατέληξα να συνεργάζομαι αρκετά, στους Temple Music, στους Selene Heliotrope και στους The Hausfrauen Experiment. Τότε ήταν που ξαναήρθα σε επαφή με την R Loftiss της εταιρίας Anticlock. Eκείνη και ο Frank Suchomel των Language οf Light / InALonelyPlace άρχισαν να συμμετέχουν στις δουλειές των Temple Music και μετά ήρθαν από την Αμερική και κάναμε μαζί μια σειρά από συναυλίες. Το καλοκαίρι του 2012 πήγα κι εγώ εκεί και επαναλάβαμε το ίδιο πράγμα στις μεσοδυτικές πολιτείες για τρεις μήνες. Ήταν μια εξοντωτική εμπειρία αλλά πολύ διασκεδαστική.

Τον Νίκο Φωκά των Vault οf Blossomed Ropes τον γνώρισα στην Αθήνα και φτιάξαμε μαζί τους Hanged Upon The Tree Of Life. Άλλοι με τους οποίους έχω συνεργαστεί στους Temple Music είναι ο Bert Houque των Trelarmee, ο Yannick Franck, οι Al Qaeda, ο J Greco των SQE και πολύ πιθανόν ένα κάρο άλλος κόσμος που δεν μπορώ τώρα να θυμηθώ, οπότε τους ζητώ συγνώμη. Οι Temple Music είναι δικό μου πρότζεκτ, άλλοι συνεισφέρουν όπως τους βγαίνει, όμως το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από μένα. Συχνά σκεφτόμαστε με κάποιους συνεργάτες ότι υπάρχει χώρος για περισσότερη ισότητα μεταξύ μας, οπότε τότε προκύπτουν πρότζεκτ όπως λ.χ. οι The Howling Larsons. Αυτή τη στιγμή στη σύνθεση του γκρουπ για τις περιοδείες των Temple Music συμμετέχω εγώ, ο Steve (στη Μεγάλη Βρετανία), ο Harry Houlton (εκτός Μεγάλης Βρετανίας) - με τον οποίο παίζω εδώ και σαράντα χρόνια - ο Casper Hammond, ένας νέος, εξαιρετικά προικισμένος κιθαρίστας με ανελισσόμενη προσωπική καριέρα, η R Loftiss και ο Dan Doughty. Εάν ο Dan δεν είναι διαθέσιμος, τότε χειρίζομαι εγώ τα ηλεκτρονικά. Εάν όμως είναι παρών, τότε τον αφήνω μόνο του. Το προσωπικό του πρότζεκτ, οι Kosmischeboy, είναι αρκετός λόγος για να του εμπιστευτεί κανείς τα ηλεκτρονικά. Επί της ουσίας όμως οι Temple Music είναι δικό μου όραμα. Εάν αποτύχει, το φταίξιμο θα είναι δικό μου. Αν πετύχει, εγώ πάλι το χρεώνομαι.

WT: Κάπου διάβασα ότι με τους Temple Music η πρόθεσή σου ήταν να να πειραματιστείς εν μέρει πάνω στους παραδοσιακούς / αρχαίους μουσικούς τρόπους της Ελλάδας. Στην αρχή του τρίτου κομματιού του άλμπουμ σας Incompleteness (2009) άκουσα ένα απόσπασμα μελωδίας που μου θυμίζει τη γνωστή σύνθεση "Hymne à Nemesis" από το δίσκο Musique de la Grece Antique (Ancient Greek Music) των Atrium Musicae de Madrid από το 1979 στην εταιρία Harmonia Mundi. Έχω την εντύπωση πως η συγκεκριμένη μελωδία τουλάχιστον αποτέλεσε την έμπνευση και τη βάση για την ανάπτυξη και τον αυτοσχεδιασμό που ακούμε σ' αυτό το κομμάτι. Επίσης διάβασα σε ένα γερμανικό περιοδικό πως το πρώτο άλμπουμ των Temple Music, το Volume One (2004), αποτελείται από μια σειρά επικλήσεων προς τους Ολύμπιους Θεούς. Αν δεν κάνω λάθος, πρέπει να σε ενδιαφέρουν πολύ οι ρίζες τις ελληνικής μουσικής και κουλτούρας. Πώς κι έτσι;

AT: Καλά το πρόσεξες. Αυτό είναι ακριβώς! Κι εγώ που νόμιζα ότι ήταν αρκετά σπάνιο... Το «σάμπλαρα» στην αρχή του κομματιού και ύστερα παίξαμε τη μελωδία με διάφορα όργανα και το αναπτύξαμε καθ' οδόν... Πριν από πολλά χρόνια κάπου στην Κρήτη - δεν θυμάμαι ακριβώς πού - επισκέφτηκα ένα μοναστήρι όπου εκτίθονταν κείμενα με πρώιμες μορφές μουσικής σημειογραφίας... και από εκεί αρχίσαν όλα. Η Amanda συμμετείχε στους αρχικούς διοργανωτές του 'Talking Stick' (συνεχίζει ακόμα να συμμετέχει, νομίζω), μίας σύναξης αποκρυφιστών στο Λονδίνο με διαλέξεις και αρκετό αλκοόλ. Η άλλη διοργανώτρια ήταν η Caroline Westbury που εξέδιδε για ένα διάστημα τη δουλειά μας. Λοιπόν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ξεκίνησαν ένα σχετικό περιοδικό και έκδοσαν και μερικά βιβλία. Η Tracy έγραψε γι' αυτούς κάποια στιγμή ένα άρθρο με θέμα τη συγκεκριμένη χρήση των τρόπων στην αρχαία ελληνική μουσική για την επίκληση διαφορετικών θεοτήτων. Αν και δεν υπάρχουν ακράδαντες αποδείξεις για αυτή τη θεωρία - π.χ. αυτό το οποίο αναφέρουμε ως λυδικό τρόπο σήμερα πολύ πιθανά δεν έχει καμμία σχέση με τον λυδικό τρόπο στην αρχαιότητα - η ιδέα αυτή, ότι δηλαδή συγκεκριμένες μουσικές ακολουθίες / ακόρντα, διαφορετικοί αλλά συγκεκριμένοι μουσικοί ήχοι, έχουν συγκεκριμένη επιρροή στη ψυχή, αποτέλεσε την αρχική σπίθα για τους Temple Music. Άρχισα να ασχολούμαι με την πρόσκληση ή επίκληση του Πνεύματος του Τόπου με την χρήση πραγμάτων που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο Πνεύμα και τον συγκεκριμένο Τόπο. Μπορεί αρχικά αυτό να ακούγεται λίγο τραβηγμένο από τα μαλλιά, αλλά σκεφτείτε λ.χ. ένα καθεδρικό ναό. Οι χώροι του είναι σχεδιασμένοι για να επηρεάζουν τον ήχο με συγκεκριμένους τρόπους ώστε να δημιουργούνται αισθήματα δέους στους πιστούς και ο κάθε ναός είναι ελαφρά διαφορετικός. Έτσι ο κάθε ναός έχει διαφορετικές ακουστικές ιδιότητες - αυτή ήταν και η λογική που χρησιμοποίησε ο LaMonte Young στη σειρά κομματιών του, Dream House.

Μου φαινόταν λοιπόν ότι οι μουσικο-θρησκευτικές θεωρίες για την Αρχαία Έλλαδα μπορεί εν μέρει να αλήθευαν, διότι εκεί διαφορετικές τοποθεσίες αντιστοιχούσαν σε διάφορες όψεις διαφορετικών θεοτήτων και αυτό θα γινόταν μόνο άμα κάποια χαρακτηριστικά των τοποθεσιών αυτών ανακαλούσαν στο μυαλό των πιστών τις όψεις αυτές. Αυτό ξεκίνησα να κάνω στο Volume One. Όλα τα πάνθεα μοιάζουν λίγο-πολύ, αλλά για μένα το Ελληνικό Πάνθεο είναι γεννημένο και ριζωμένο στη γη του διαφορετικά από τα υπόλοιπα.

Αναφορικά λοιπόν με το πώς βρέθηκα μέσα σε αυτά... Ασχολήθηκα γιατί, όπως και πολλούς άλλους στην Αγγλία, με μάγεψε ως παιδί το βιβλίο My Family and Other Animals του Gerald Durrell, που περιγράφει την παιδική του ηλικία στην Κέρκυρα πριν το 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Αργότερα διάβασα τα βιβλία του μεγάλου του αδερφού, επίσης συγγραφέα, Lawrence Durrell, και παραμένω έκτοτε μαγεμένος. Όταν πρωτοήρθα στην Ελλάδα - ήμουν 19-20 ετών νομίζω - αισθάνθηκα σα να επιστρέφω σπίτι μου. Έχω πέρασει την υπόλοιπη ζωή μου σχεδιάζοντας πώς θα παρατείνω τη διαμονή μου εδώ και έχοντας διερευνητικό μυαλό, έχω ψάξει σε βάθος πολλά πράγματα που με ενδιέφεραν προσωπικά. Είτε στο Volume One, είτε στο Volume Two λέω ότι «οι Θεοί περπατούν αναμεσά μας». Δεν πιστεύω ότι αυτό ισχύει ή ότι ίσχυε ποτέ κυριολεκτικά, αλλά βρίσκω πως το Ελληνικό Πάνθεο καθρεφτίζει αρκετά καλά διάφορες πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. Με ενδιαφέρει το πώς έβλεπαν τον κόσμο οι άνθρωποι πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια, άνθρωποι εξάλλου ακριβώς σαν κι εμάς, με τη διαφορά ότι εμείς δεν μπορούμε να ξεχάσουμε αυτά που ήδη ξέρουμε, οπότε, αν και μπορούμε να καταλάβουμε ή να εκτιμήσουμε τις κοσμοθεωρίες τους, δεν μπορούμε ακριβώς να τις γνωρίσουμε. Σε αυτό αναφερόμουν προηγούμενα. Πιστεύω ότι μπορούμε να προσεγγίσουμε αυτή τη «γνώση» μέσω των συμβόλων και μουσικών τόνων που απηχούν/συνηχούν με τις λεγόμενες θεότητες/ενεργειακές μορφές. Οπότε το ενδιαφέρον μου για τις ρίζες της Ελληνικής μουσικής και κουλτούρας συμβαδίζει με τα άλλα ενδιαφέροντά μου... Παράλληλα το ενδιαφέρον μου για την ίδια την Ελλάδα, ως χώρα και τοπίο, σίγουρα έθρεψε περισσότερο αυτά τα άλλα ενδιαφέροντα.

WT: Σαν καλλιτέχνες σας έχουν κατατάξει στη λεγόμενη νεο-φόλκ, αυτό το ρεύμα που εγώ βλέπω σαν αναβίωση της γοτθικής φολκ του τέλους των 60s και των αρχών των 70s στην Αγγλία της μετα-industrial (σε μουσικούς πάντα όρους) εποχής. Απ' ό,τι έχω αντιληφθεί από τις ηχογραφήσεις σας που έχω υπ' όψιν μου, μερικές φορές όντως χρησιμοποιείτε αποσπάσματα παραδοσιακής μουσικής, αλλά μόνον σαν αφετηρία για την ανάπτυξη συνθέσεων μεγάλης διάρκειας που θα χαρακτήριζε κανείς industrial, ηλεκτρονική μουσική, ή ambient και οι οποίες φαίνεται να στοχεύουν στη δημιουργία μιας συγκεκριμένης ατμόσφαιρας και τη μετάδοση όχι με ιδιαίτερα σαφείς όρους ενός κόνσεπτ ή έστω την αναφορά σε αυτό. Δίνεται πολύς χώρος για την αργή ανάπτυξη μελωδιών και υπάρχει πολύς αυτοσχεδιασμός στην όλη διαδικασία. Αυτό που θέλω να σε ρωτήσω είναι το εξής: καθώς είσαι ανακατεμένος με αυτή τη «σκηνή» περίπου από την αρχή της, ποιες νομίζεις ότι ήταν οι αιτίες και οι συνθήκες υπό τις οποίες αναπτύχθηκε; Πιστεύεις ότι οι Temple Music έχουν σήμερα σχέση με αυτή τη σκηνή ή δεν τους ενδιαφέρει οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση;

ΑΤ: Κοίτα, πιστεύω ότι ο καθένας μας είναι το άθροισμα των εμπειριών του και εν προκειμένω οι Temple Music είναι το άθροισμα της δικής μου εμπειρίας. Αν και είμαστε ο Steve κι εγώ, γενικά είμαστε ο ίδιος άνθρωπος ή τουλάχιστον κομμάτια από τον ίδιο άνθρωπο. Πριν συναντήσω τον Steve για πρώτη φορά, παίζει να περάσαμε από τα ίδια ακριβώς μέρη εκατοντάδες φορές, αν όχι και περισσότερες, οπότε όταν αναφέρομαι στους Temple Music και λέω «εγώ», στην πραγματικότητα εννοώ «εμείς». Λοιπόν αν και δεν έχει νόημα να είσαι ηθελημένα μη κατηγοριοποιήσιμος, εμείς κάνουμε ό,τι αισθανόμαστε κάθε φορά ότι θέλουμε να κάνουμε. Έχουμε τραγούδια διάρκειας 40 λεπτών που είναι βασισμένα σε drones, άλλα που θα τα χαρακτήριζες krautrock, άλλα ambient, άλλα noise κι άλλα που είναι ευαίσθητα ακουστικά κομμάτια. Η ιδέες και η φιλοσοφία πίσω από ό,τι κάνουμε βέβαια είναι σταθερές. Τα πάντα γίνονται σκόπιμα και έχουν κάποια αιτία. Δεν μ' ενδιαφέρει να επαναλαμβάνω τα ίδια πράγματα. Η ηχογραφούμενη δουλειά μας πιστεύω ότι πρέπει πάντα να εξελίσσεται και να διαφοροποιείται, όσο για τα λάιβ δεν έχουμε κάνει ποτέ το ίδιο πράγμα δύο φορές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα κάποιες φορές να κάνουμε καλά πράγματα, κάποιες άλλες όχι και τόσο καλά, αλλά δεν βλέπουμε τον εαυτό μας σαν διασκεδαστές. Δεν έχουμε καμμία σχέση με τη showbiz!

Όντως αρχικά η «νεο-φόλκ» - απαίσιος όρος! - υποστήριζε αυτές τις ιδέες, αλλά επίσης ήταν επηρεασμένη κι από ένα είδος φιλοσοφίας ταυτότητας του ανθρώπου ('heimat') και από το δόγμα ότι ο Παγανισμός και ο,τιδήποτε σχετίζεται με αυτόν είναι κάτι Καλό, ενώ ο Χριστιανισμός και όλες του οι εκδηλώσεις είναι κάτι Κακό. Ότι κάποτε υπήρχαν οι Παλιές Καλές Μέρες μακρυά από τη επιρροή του Ιουδαιο-Χριστιανισμού ή τέλος πάντων του «Παυλικιανισμού», ενώ τώρα ζούμε σε χαλεπούς καιρούς, τους οποίους όμως μπορούμε να αντιπαλέψουμε με το να παίζουμε μερικές συγχορδίες στην ακουστική κιθάρα και με το να φαινόμαστε αυστηροί. Οι Orchis σε γενικούς όρους ακολουθούσαν αυτή τη γραμμή, αλλά δεν ήταν μέρος της συγκεκριμένης σκηνής, επειδή γενικά είχα την άποψη ότι ήταν λυπηρή η κατάσταση αυτών που ήταν. Ήταν σαν παιδιά με βασική αναφορά σε μια εγκυκλοπαίδεια από την οποία έλειπε το 98% των σελίδων της... Το παλιότερο υλικό της φολκ σκηνής (σσ. εννοεί στα 60s / 70s), ή τουλάχιστον το κομμάτι του που εγώ γνωρίζω, δεν ήταν ίδιο. Συγκροτήματα όπως οι Comus ή οι Trees, οι Forest, οι Dr. Strangely Strange κ.τ.λ. ερευνούσαν το παραδοσιακό υλικό, τις μελωδίες και τα όργανα για τις δικές τους ανάγκες. Και αυτό κάνουμε κι εμείς.

Ξαναλέω ότι είμαστε το άθροισμα των εμπειριών μας και καλώς ή κακώς οι δικές μου εμπειρίες είναι βασικά αγγλικές, άρα πολλά από τα πράγματα που κάνω έχουν μια ιδιαίτερα αγγλική αφετηρία, αν και μπορεί αυτό να μην είναι πάντα ιδιαίτερα αναγνωρίσιμο. Η σειρά δίσκων The Green Man νομίζω ότι έχει τις ρίζες της ιδιαίτερα στο τοπίο και τη λαϊκή παράδοση, αν και αυτό που ακούς μπορεί να μη το προδίδει ανοικτά. Με ενδιαφέρουν αναβιώσεις αρχαίων πραγμάτων, τοποθεσίες με συγκεκριμένη αλλά συχνά ξεχασμένη λειτουργία, γλωσσικά φαινόμενα που επιβιώνουν από τα παλιά χρόνια αλλά και πάλι με ξεχασμένο νόημα, ή μερικές φορές ο συνδυασμός τέτοιων πραγμάτων... Για παράδειγμα το Wayland's Smithy, ένας νεολιθικός τύμβος στη νότια Αγγλία, που για κάποιο άγνωστο λόγο υποτίθεται ότι είναι αφιερωμένος σε έναν ξεχασμένο Γερμανικό θεό. (σσ. Το όνομα δόθηκε στο μνημείο από τους Σάξονες περίπου 4.000 χρόνια αφότου χτίστηκε.)

Σχετικά με τη συγκεκριμένη «σκηνή» - αν και είμαι σίγουρος ότι δεν είμαστε μέρος οποιασδήποτε σκηνής μπορεί να υπάρχει - νομίζω ότι ναι, υπήρχε και υπάρχει απογοήτευση από το γεγονός ότι η (μουσική) βιομηχανία έχει γίνει απλά μια μηχανή μαζικής παραγωγής εύκολης ποπ, που δεν μπορεί να ενδιαφέρει σοβαρά κανέναν άνθρωπο ηλικίας άνω των 16. Ταυτόχρονα η δυνατότητα που υπάρχει σήμερα να ηχογραφεί κανείς μουσική μόνος του και χωρίς καθόλου κόστος εκτός από το χρόνο που βάζει στη διαδικασία - μετά από την αρχική επένδυση σε εξοπλισμό - έχει γίνει πολύ πιο προσιτή και ελκυστική. Πολύ σπάνια θα χρειαστεί λ.χ. να πάω σε ένα επαγγελματικό στούντιο για κάποιο λόγο, γιατί μπορεί να είναι καλοί στη δουλειά τους αλλά δεν είναι εξοπλισμένοι γι' αυτό που εγώ κάνω ή ακόμη κι αν είναι, θα ήταν απαγορευτικό να τους χρησιμοποιήσω λόγω κόστους. Ένα 40λεπτο κομμάτι μπορεί να αποτελείται από είκοσι διαφορετικά στοιχεία που θα μου έπαιρνε ολόκληρη την ημέρα να ακούσω, χωρίς να υπολογίζω το χρόνο που θα χρειαζόμουν για την ηχογράφησή τους, αλλά στο σπίτι μου με το δικό μου ελεύθερο χρόνο είναι πολύ πιο εφικτό να το κάνω. Μην ξεχνάς ακόμη ότι το τρίλεπτο τραγούδι είναι ένα τεχνητό κατασκεύασμα που ανακαλύφθηκε βασικά επειδή βόλευε η διάρκειά του για να χωράει σε μία πλευρά ενός επτάιντσου. Ένα τέτοιο τραγούδι μπορεί απλά να παίξει το ρόλο μιας δόσης καφεΐνης, αλλά υπάρχουν και άλλα, μεγαλύτερης διάρκειας και πιο έξυπνα ναρκωτικά! Μας έχει δοθεί η δυνατότητα να διερευνήσουμε ένα μουσικό θέμα ή έναν ήχο για όση ώρα θέλουμε, να είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε, να απλωθούμε σε κάθε κατεύθυνση. Το αρχικό ροκ «άντεργκραουντ» ήταν πολύ στενά συνδεδεμένο με το mainstream... Όλοι χρησιμοποιούσαν στούντιο, πρέσες βινυλίου, το ίδιο συναυλιακό κύκλωμα και συχνά τα ίδια labels ή και το ίδιο μάνατζμεντ. Αυτό πια τελείωσε. Το άντεργκραουντ ζει πια με τους δικούς του όρους. Είναι η έκταση των δυνατοτήτων που μας προσφέρονται και η ελευθερία που μας κάνει μη κατηγοριοποιήσιμους. Κάποιος μου είπε τελευταία πως ό,τι και να κάνω, με οποιοδήποτε μέσο, τελικά πάλι θα ακούγεται σαν κάτι δικό μου, αλλά έτσι δεν πρέπει να είναι τα πράγματα;

WT: H λεγόμενη νεο-φόλκ σκηνή γενικά φαίνεται να ασχολείται πολύ με αρχαίες θρησκείες, με νεοεποχιακές θεωρίες και με τον μυστικισμό. Αυτού του είδους η θεματολογία δεν φαίνεται να είναι εντελώς άσχετη με τα διάφορα πρότζεκτ στα οποία έχεις συμμετάσχει, συμπεριλαμβανομένων και των Temple Music. Για την ακρίβεια πριν λίγο άκουγα ένα κομμάτι των Temple Music που αφορούσε τον Edward Kelley, το μέντιουμ και αυτοαποκαλλούμενο αλχημιστή του 16ου αιώνα... αν και πρέπει να παραδεχτώ ότι αναγνωρίζω μια ευρύτερη «φιλοσοφία» σε αυτά που κάνετε. Με δεδομένο ότι πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας βγάζουν το ψωμί τους πουλώντας αποκρυφισμό στα εύπιστα ακροατήρια της «εποχής του Υδροχόου» (έχω στο μυαλό μου ένα ευρύ φάσμα από επαγγελματίες, από μουσικούς του λεγόμενου occult / black metal μέχρι εκδότες ακροδεξιών περιοδικών και βιβλίων), θα ήθελα να μου πεις την άποψή σου για το φαινόμενο.

AT: Αχ, αυτό είναι ένα ακόμα φαινόμενο του άψυχου εμπορευματοποιημένου κόσμου μέσα στον οποίο ζούμε. Όπως είπα, υπάρχει μια γενική αίσθηση ότι τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα «τον καιρό εκείνο», αλλά αυτό βέβαια είναι μια μπούρδα. Τα πράγματα μπορεί να είναι άσχημα σήμερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στο παρελθόν δεν μπορεί να ήταν ακόμη χειρότερα... Νομίζω πάντως ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που δημιουργούν αυτήν την εντύπωση στον κόσμο. Πρώτα απ' όλα η απογοήτευση από τις οργανωμένες θρησκείες, ή για να το θέσω διαφορετικά, το γεγονός ότι οι οργανωμένες θρησκείες δεν παίζουν πια τον κυριάρχο ρόλο που κάποτε έπαιζαν στην κοινωνία, το οποίο σημαίνει ότι οι άνθρωποι σήμερα πρέπει να ανακαλύπτουν τι πιστεύουν από μόνοι τους, γιατί δεν υπάρχει κάποιος πολύ ισχυρός μηχανισμός που να μπορεί να τους πει τι πρέπει να πιστεύουν. Βέβαια οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πραγματικά την ικανότητα να το κάνουν αυτό. Κάθε αξιόλογο μαγικό - θρησκευτικό - φιλοσοφικό σύστημα δίνει έμφαση στο χρόνο και την αφοσίωση που απαιτείται για να πετύχεις αυτό που σου προσφέρει (το οποίο σε όλες τις περιπτώσεις είναι βασικά το ίδιο). Όμως στη σύγχρονη δυτική κοινωνία, ο κόσμος πιστεύει ότι τα πάντα είναι, μπορεί να είναι και πρέπει να είναι διαθέσιμα στιγμιαία. Έτσι έχεις όλους αυτούς που είναι τεμπέληδες ή χαζοί ή πνευματικά υπανάπτυκτοι, οι οποίοι είναι έτοιμοι να πέσουν θύματα κάθε τσαρλατάνου. Αυτό δεν διαφέρει και πολύ από το τι γινόταν στο Μεσαίωνα ή σε όποια άλλη εποχή πάντως στην οποία ήταν δυνατές οι θρησκείες. Πάντα υπάρχει ένας «φόρος ηλιθιότητας», ο οποίος απλά δεν επιβάλλεται πάντα με την ίδια αυστηρότητα. Κάποτε σε έκαιγαν ζωντανό αν δεν τον πλήρωνες, σήμερα αν είσαι βλάκας πληρώνεις άλλους βλάκες για να σου πουν τι να πιστέψεις αντί να μπεις στον κόπο να το βρεις μόνος σου.

Σχετικά τώρα με την άνοδο της δεξιάς, νομίζω ότι η εποχή μας είναι κατάλληλη για κάτι τέτοιο. Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα στέρησης της ελευθερίας σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στον κόσμο γενικότερα. Εδώ στην Ελλάδα γνωρίζετε πώς δουλεύει αυτό, είχατε στις εκλογές την άνοδο της Χρυσής Αυγής, αλλά ανάλογα φαινόμενα υπάρχουν παντού. Στην Αγγλία λ.χ. έχουμε τώρα το EDL (σσ. English Defence League), ενώ και πιο παλιά υπήρχε το BNP και πριν από αυτό το Εθνικό Μέτωπο κ.τ.λ. κ.τ.λ. και πάμε πίσω μέχρι την εποχή του Oswald Mosley (σσ. του ιδρυτή της Βρετανικής Φασιστικής Ένωσης, 1932-1940). Όταν υπάρχουν άνθρωποι σε κατάσταση ανέχειας, μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν από κάποιους - συχνά πλούσιους και ανθρώπους του κατεστημένου - που τους λένε ότι δεν έχουν τίποτα, επειδή τους τα πήραν κάποιοι ξένοι. Αυτή είναι μια τόσο παλιά ιστορία όσο και ο αντισημιτισμός. Αν τώρα είσαι ένας μουσικός που το παίζεις χωμένος στη σκοτεινή γνώση και τον αποκρυφισμό, η συγκεκριμένη πολιτική θέση μπορεί να αποδειχθεί πολύ βολική για σένα αν δεν έχεις κάτι άλλο να πεις στον κόσμο που σε παρακολουθεί. Η εξήγηση τώρα του γιατί η δεξιά και ο αποκρυφισμός εναγκαλίζονται στενά τόσο συχνά, νομίζω ότι βρίσκεται στο γεγονός ότι και τα δύο αυτά πράγματα είναι πιο σέξυ... Η μαύρη μαγεία είναι πιο σέξυ από τη λευκή μαγεία, οι στολές των SS ήταν πιο σέξυ από τις στολές των γάλλων αντιστασιακών, γενικά τα απαγορευμένα πράγματα είναι πιο σέξυ από αυτά που μπορείς να έχεις ελεύθερα. Η διαφορά της σημερινής εποχής από παλαιότερες είναι ότι σήμερα μπορείς άνετα να «google-άρεις» ο,τιδήποτε χωρίς αυτό να θεωρείται παραβατικό και να γεμίσεις λ.χ. με links σε σελίδες με φράσεις του τύπου 'Might Is Right', ενώ παλιά χρειαζόταν μεγαλύτερη προσπάθεια για να γίνεις κακός! Αυτή δυστυχώς είναι η φύση του ανθρώπου και δεν νομίζω ότι πρόκειται ποτέ ν' αλλάξει... Και ακόμη πιστεύω ότι αυτό το φαινόμενο δεν είναι χειρότερο ή πιο ολέθριο από το φαινόμενο των νεοεποχιακών εμπόρων παπαρολογίας στην «εποχή του Υδροχόου», όλων αυτών των τύπων με τις τράπουλες Ταρώ και τη θολή γνώση για τις θεωρίες της Blavatsky και του Gurdjieff. Χαζοί άνθρωποι, όπως πάντα, χάνουν τα λεφτά τους από τέτοιους τύπους. Εύπιστοι άνθρωποι υπάρχουν πάντα ανάμεσά μας, δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε όπως δεν μπορούμε να αποφύγουμε το θάνατο και τους φόρους. Αυτοί που δεν θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλαμβάνουν ξανά και ξανά και ξανά...

Γενικότερα τώρα, η προσωπική μου άποψη είναι ότι, αν και πιθανά δεν υπάρχει το συλλογικό ασυνείδητο τουλάχιστον με τον τρόπο που ο Γιούνγκ το είχε ορίσει, ωστόσο όλοι μας μοιραζόμαστε κάποιες κοινές, διαχρονικές εμπειρίες, πράγματα βαθύτερα από τις λέξεις, που μπορούμε να εκφράσουμε όχι λεκτικά αλλά μόνον με σύμβολα, με τη μουσική ή γενικότερα με την τέχνη. Πράγματα που δημιουργούν παγκόσμιες δονήσεις... και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με σωστό ή με λανθασμένο τρόπο, από τσαρλατάνους όπως ήταν λ.χ. οι Dee και Kelley (σσ. Edward Kelley και John Dee, άγγλοι αποκρυφιστές και αυτοδιαφημιζόμενοι αλχημιστές του 16ου αιώνα, οι οποίοι υποτίθεται ότι «αποκάλυψαν» την αγγελική γλώσσα ή Enochian - γλώσσα του Ενώχ) ή από πραγματικούς δασκάλους για τους οποίους δεν μαθαίνουμε ποτέ τίποτα απλά επειδή δεν τους ενδιαφέρει να προωθήσουν τον εαυτό τους. Πάντως αφού μιλάμε γι' αυτό, θέλω να πω ότι η υπόθεση των Dee και Kelley ήταν όντως περίεργη... Ο Dee είχε μία εκκλησία κοντά στο σπίτι μου στο Lincolnshire, σε μια περιοχή με κτήματα του Sir Francis Dashwood, στην οποία γίνονταν οι συναντήσεις του Hellfire Club (σσ. κλαμπ κυρίων της καλή κοινωνίας με ιδρυτή τον Dashwood, στα οποία υποτίθεται ότι λάτρευαν το Διάβολο αλλά στην πραγματικότητα κορόιδευαν τις κρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις). Επίσης στην ίδια περιοχή μπορείς να βρεις τον Green Man σε κάθε γωνία και η όλη επαρχία φαίνεται να διατηρεί πολλά στοιχεία από τα αρχαία χρόνια (αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον κάναμε τη σειρά επτά δίσκων The Green Man, στην οποία παρουσιάζονται ηχογραφήσεις που έγιναν επί τόπου σε διάφορες τοποθεσίες χαρακτηρισμένες ως χώρους του Green Man). Ό,τι κι αν ήταν αυτό που έκαναν οι Dee και Kelley, το αποτέλεσμα, τα Enochian δηλαδή, είναι κάτι στο οποίο ο Dee καθαρά πίστευε - δεν ξέρω αν είχε τόσο μεγάλο κόλλημα ώστε να φτιάξει από μόνος του μια ολόκληρη γλώσσα και παράλληλα ένα ολόκληρο μαγικό σύστημα... Εντάξει, ο Kelley ήταν ένας καταδικασμένος απατεώνας και τα κατάφερνε καλά και χωρίς τον Dee, αλλά για μένα είναι καθαρό ότι κάτι ασυνήθιστο συνέβη τότε, μια περίεργη σύνδεση με το παγκόσμιο πνεύμα (αν θέλουμε να το αποκαλέσουμε έτσι), το οποίο εκφράστηκε με αυτόν τον τρόπο. Μια φορά πήγα και είδα την κρυστάλλινη σφαίρα και τον κέρινο δίσκο του Dee - τα έχουν στο Ινστιτούτο Wellcome στο Λονδίνο - και πρέπει να παραδεχτώ ότι ως μέσα επικοινωνίας δεν φαίνονται και πολύ πειστικά. Αλλά όπως λέω, κάτι πρέπει να συνέβη τότε...

Αυτά τα ζητήματα με ενδιαφέρουν. Με ενδιαφέρουν τα αρχέτυπα, η επικοινωνία της αλήθειας και των ιδεών όχι με λέξεις αλλά με άλλα μέσα. Ακόμη και όταν γράφω στίχους (οι οποίοι με δυσκολεύουν πάντως), προσπαθώ να επικοινωνήσω με «καμπάνες», δηλαδή λέξεις που ακούγονται κάπως και που ταυτόχρονα δεν σημαίνουν αυτό που νομίζουμε επιφανειακά ότι σημαίνουν, όπως συνέβαινε και στο παλιό σκανδιναυικό kenning, όπου μια λέξη έχει τρεις έννοιες, την καθημερινή, την υπαινικτική και τέλος τη συμβολική ή πραγματική της έννοια. Υπάρχουν πολλά φαινόμενα που δεν μπορούμε απλά να τα απορρίπτουμε μόνον και μόνον επειδή δεν τα καταλαβαίνουμε...

WT: Πολλές από τις συνθέσεις σας έχουν ένα είδος ονειρικής ποιότητας. Μερικές μάλιστα φαίνεται να αναφέρονται στα όνειρα και τη σχέση τους με την «πραγματικότητα», ένα αντικείμενο έρευνας κατά το παρελθόν για τους σουρρεαλιστές. Επίσης θέλω να παρατηρήσω ότι η προσέγγιση σας στο να κάνετε μουσική μερικές φορές ακούγεται «αυτόματη», κάτι που την κάνει να προσομοιάζει με τις μεθόδους των σουρρεαλιστών ('ready made' αντικείμενα, αυτόματη γραφή, κ.λπ.). Έχεις ποτέ ενδιαφερθεί για το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα ή κάποιο άλλο μοντερνιστικό κίνημα στο χώρο της τέχνης του 20ου αιώνα (λογοτεχνικό, εικαστικό, μουσικό); Επίσης μήπως υπάρχουν καθόλου μοντερνιστές «κλασικοί» συνθέτες που σου αρέσουν;

AT: Πριν πολύ καιρό αντιλήφθηκα, χωρίς τότε να γνωρίζω ακόμη τους ακριβείς όρους (και πιστεύω ότι το συγκεκριμένο κόνσεπτ είναι περισσότερο του Γιούνγκ παρά του Φρόϋντ) την ύπαρξη του «εγώ» που τώρα σου μιλάει και του «εγώ» με το οποίο δεν έχω άμεση επαφή, αλλά το οποίο επηρεάζει όλα όσα κάνω. Πιθανόν θα ξέρεις την ιστορία του T. Lobsang Rampa, ο οποίος υποτίθεται ότι ήταν η πολλοστή μετενσάρκωση ενός θιβετιανού λάμα και έγραφε βιβλία για τις διάφορες προηγούμενες ζωές του - αν και στην πραγματικότητα ήταν απλά ένας απατεώνας από το Yorkshire ονόματι Cyril Hoskins που προσπαθούσε να τα κονομήσει. Πριν τα μάθω όλα αυτά, αυτός ο τύπος ήταν η καθοδήγησή μου για τις προσπάθειες που έκανα για ταξίδια με το «αστρικό μου σώμα», αποσύνδεση του πνεύματός μου από το σώμα μου, υπναγωγικές καταστάσεις και τα σχετικά... Ήμουν 12 ή ίσως και νεώτερος όταν τον πρωτοδιάβασα, αμέσως μετά αφού είχα διαβάσει το The Ka of Gifford Hillary του Dennis Wheatley που μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση, και άρχισα τις προσπάθειες να αποστασιοποιηθώ από τον εαυτό μου... Στα 15 περίπου δοκίμαζα τις δοκιμασμένες μεθόδους - αιθέρα, κάνναβη, «μαγικά» μανιτάρια - και διάβαζα Thomas de Quincy (σσ. ο συγγραφέας του Confessions of an English Opium-Eater) πιστεύοντας ότι είμαι πολύ προχωρημένος τύπος...

Όταν ήμουν 20 χρόνων, ζούσα στο Εδιμβούργο και μου συνέβαινε το εξής: μερικές φορές βρισκόμουν σε μέρη στα οποία δεν θυμόμουν πώς πήγα - σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις ήταν και πρακτικά πολύ δύσκολο να βρεθώ εκεί! Βέβαια τότε ήταν η εποχή που άλλαξαν τους νόμους για τη λειτουργία των pub και των μπαρ από πολύ αυστηρούς σε σχεδόν ανύπαρκτους, κι αυτό ίσως ήταν η εξήγηση για όλα όσα μου συνέβαιναν. Τέλος πάντων, τότε ήταν η εποχή που άρχισα να εμπιστεύομαι τον εαυτό μου ότι ξέρω τι κάνω, που πίστεψα ότι το «άλλο μου εγώ» μπορεί να κάνει πράγματα με αξιόπιστο τρόπο - βέβαια «το άλλο μου εγώ» τότε δεν γνώριζε πολλά πράγματα, οπότε κατάληγε συχνά να κάνει βλακείες, αλλά στο τέλος όλα έβαιναν καλώς. Βέβαια είναι εύκολο να κοιτάς προς τα πίσω και να βλέπεις το δρόμο που σε έφερε στο Τώρα, ενώ αντίθετα είναι πολύ δύσκολο να κοιτάξεις μπροστά - τουλάχιστον συνειδητά. Εκείνην την εποχή επίσης ξεκίνησα να διαβάζω κείμενα σούφι δασκάλων, τα οποία είχαν και έχουν μια σαφή επιρροή πάνω μου, και να έχω κάποιο ενδιαφέρον για εικαστικούς καλλιτέχνες των οποίων τα έργα μπορούσες να δεις στην Εθνική Πινακοθήκη του Εδιμβούργου, όχι βέβαια καλλιτεχνών που θα μπορούσες να πεις υπερρεαλιστές - El Greco, Holman Hunt, Noel Paton, Stanley Spencer (σσ. κάθε άλλο...), αν και δε νομίζω ότι αντιπροσωπεύονταν [όλοι όσοι με ενδιέφεραν] στη συγκεκριμένη πινακοθήκη... Διάβαζα επίσης Mervyn Peake και αρκετά αργότερα John Masefield. Κανένας από τους οποίους βέβαια δεν ήταν υπερρεαλιστής, αλλά νομίζω ότι ασχολούνταν αρκετά με τη φύση των ονείρων και της πραγματικότητας... Τελικά ήταν όταν γνώρισα τον Steve Stapleton των Nurse With Wound που ήρθα πραγματικά σε επαφή με τον «παραδοσιακό» σουρρεαλισμό, το Dada και τα σχετικά. Κάποια από αυτά τα πράγματα που άρεσαν, άλλα πάλι όχι. Η μεθοδολογία όμως είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα, το στοιχείο του «αυτοματισμού» που έχει...

Όταν ξεκινάω να φτιάχνω ένα κομμάτι των Temple Music δεν έχω ιδέα για το πώς τελικά θα είναι. Με τα κομμάτια μεγάλης διάρκειας, τα οποία είναι συχνά αυτοσχεδιαστικά και παράγονται μέσα από ένα εναλλασσόμενο πλαίσιο από συνεργάτες, ο Steve κι εγώ καταλαβαίνουμε ότι έχουν τελειώσει όταν ακούσουμε «φωνές μέσα στην καταιγίδα» και πολλές φορές μένουμε έκπληκτοι από αυτό που φτιάξαμε. Δεν έχουμε ιδέα πώς το κάναμε. Στα λάιβ, όταν είμαστε μόνο εμείς - ο Steve κι εγώ - δεν χρειαζόμαστε κανένα σχέδιο για το τι θα παίξουμε, απλά πρέπει να ξέρουμε τον τόπο και την ώρα. Για τους άλλους όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Έτσι για τα λάιβ, αν και δεν υπάρχει τίποτα στο χαρτί, συνήθως δίνω στους μουσικούς οδηγίες του τύπου «όταν γίνει αυτό, τότε κάνε κάτι τέτοιο, μέχρι να συμβεί το επόμενο πράγμα», κ.ο.κ. – η διαδικασία αυτή βέβαια στην αρχή τους ανησυχεί κάπως, αλλά την καταλαβαίνουν όταν την κάνουν μία φορά. Αυτός είναι ένας αρκετά πιο δύσκολο τρόπος να παίζεις μουσική από το να παίζεις συγκεκριμένα τραγούδια. Πρέπει να ψάχνεις μέσα σου, να ακούς καλά, να γίνεται μέρος αυτού που συμβαίνει. Για μένα αυτή η διαδικασία πάντα οδηγεί στο σωστό μέρος, αν και μερικές φορές διαμέσω ενός δρόμου με πολλές στροφές και βράχια, αλλά, όπως ξαναείπα, δεν είναι κάτι που κάνω έχοντας το κοινό στο μυαλό μου. Οι Temple Music υποτίθεται πως φτιάχτηκαν αρχικά για να κάνουν καθαρή μουσική, χωρίς τραγούδι, έτσι ώστε να καταφέρνουν πράγματα μόνο μέσα από την παράθεση μουσικών φθόγγων, αν και στην πορεία γράψαμε και αρκετά «τραγούδια»... Αυτή η πρόθεσή μας βασίστηκε σε αυτό για το οποίο με ρωτούσες προηγούμενα για τις ελληνικές μοντάλ κλίμακες και τα drones, στην προσπάθειά μας δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένες τονικότητες για συγκεκριμένους σκοπούς, το οποίο βέβαια είναι κάτι που κάνουν και οι κλασικοί συνθέτες. Τώρα, αν και δεν θα τους έλεγες μοντέρνους συνθέτες, μου αρέσουν ο John Tavener και ο Arvo Pärt. Πήγα μάλιστα μια φορά σε ένα κονσέρτο μουσικής του Pärt στο Ταλίν (δεν ήταν βέβαια παρών ο συνθέτης) και έμεινα έκπληκτος από το πόσο μιλάει η μουσική του στην ψυχή του Εσθονικού λαού. Επρόκειτο στην πραγματικότητα για μια μεσημεριανή πρόβα της ορχήστρας, όπου υπήρχε δωρεάν είσοδος για το κοινό, και το μέρος ήταν στην κυριολεξία γεμάτο από ανθρώπους που απλά σταματούσαν στο δρόμο και έμπαιναν για ν' ακούσουν. Αυτή ήταν μια φοβερή εμπειρία για μένα.

WT: H μουσική σας κρατάει μια απόσταση από τον τρέχοντα κόσμο της ποπ και ροκ μουσικής. Η προσωπική σου ιστορία παρ' όλα αυτά ξεκινάει από την άντεργκαουντ ροκ σκήνη των 80s - τουλάχιστον έτσι θεωρούνταν οι πειραματικές industrial μπάντες της εποχής, ότι δηλαδή σχετίζονταν με τη λεγόμενη indie-rock σκηνή. Πώς σου φαίνεται το ροκ σήμερα; Δεν εννοώ μόνον την τρέχουσα ροκ σκηνή, αλλά γενικά το ροκ ανά τις δεκαετίες. Ποιοι ήταν οι αγαπημένοι σου ρόκερ; Ακούς ροκ σήμερα;

ΑΤ: Κοίτα, τα πρώτα πράγματα που μ' άρεσαν στη μουσική ήταν οι Slade, οι Deep Purple και οι Zeppelin. Δεν γίνεται να είσαι πιο κλασικός «ροκάς» από αυτό... Για την ακρίβεια η πρώτη συναυλία στην οποία πήγα ήταν των Purple στην Κολωνία - πρέπει να ήμουν 14. Μετά είδα τους Hawkwind, τους Yes, τους Emerson Lake & Palmer, Genesis, Gentle Giant, King Crimson... αν έπαιζαν ροκ, εκεί ήμουν. Και ακόμη τα ακούω όλα αυτά και χωρίς να χρειάζεται να το ψάξω ψυχαναλυτικά το θέμα. Τις τελευταίες βδομάδες ακούω το νέο δίσκο του Scott Walker, το Mish Masch - δισκάρα! Ακόμη ακούω Joni Mitchell, Big Star, Captain Beefheart, Neil Young, Bonzo Dog Doo-Dah Band (ο Viv Stanshall ήταν σίγουρα ταλεντάρα), Spirit, Syd Barrett, Little Feat, Bob Dylan, Frank Zappa, Radio Birdman, Stooges, Johnny Cash, Nick Drake, Howlin' Wolf... εντάξει μερικά από αυτά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς ροκ. Επίσης πάντα αγαπούσα το πανκ και την ανεξάρτητη σκηνή. Οι Ramones μου άλλαξαν τη ζωή! Μ' αρέσουν πολύ οι Shonen Knife! Τις είδα πέρσι όταν έκαναν τη περιοδεία τους για το Pop Tune, μάλιστα δύο φορές, μία στο Austin στην Αμερική και μία στο Leicester στην Αγγλία, και ήταν φανταστικές. Μου άρεσαν οι Pistols, μισούσα τους Clash... και ακόμα ακούω συγκροτήματα όπως οι Teardrop Explodes, οι Cramps, οι Jesus & Mary Chain, οι Triffids, οι φανταστικοί και υπέροχοι Fall, οι Misfits, οι Clean, οι Verlaines (σσ. ω ναι), οι εξαιρετικοί Television Personalities, οι Eyeless In Gaza, οι Depeche Mode, οι Wire... η λίστα μου είναι περίπου ατέλειωτη.

Για μένα πάντως το πράγμα άρχισε να στραβώνει όταν άρχισαν οι πολλές κατηγοριοποιήσεις (σσ. πες τα «χρυσόστομε»). Αν κάτι μου αρέσει, μου αρέσει και δεν δίνω δεκάρα για το πώς λέγεται. Είναι οι Slipknot ή οι Queens of the Stone Age ροκ εντ ρολ; Οι Flaming Lips; Δεν ξέρω, ξέρω ότι μ' αρέσουν. Δυστυχώς ακούω πολλή αδιάφορη στην ουσία μουσική, μόνο και μόνο επειδή ανήκει σε κάποια κατηγορία. Έχω δουλέψει με νέα συγκροτήματα και βρίσκω διασκεδαστικό να τους ακούω να συζητάνε για το αν κάτι είναι thrash, thrash metal, death thrashcore, metal death grindcore ή ο,τιδήποτε τέτοιο. Μπορεί να είναι κάτι από όλα αυτά ή και τίποτα απ' αυτά. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι χρησιμοποιούν τις κλασικές αρμονικές προόδους που έχουν μείνει απαράλλακτες (στο ροκ) από τις δεκαετίες του '60 και του '70. Και δεν υπάρχει τίποτε κακό σε αυτήν την υπόθεση - το μόνο θέμα είναι αν σε πείθει σε προσωπικό επίπεδο. Όπως είπε ο Eddie Argos των Art Brut «μου τη δίνει o ήχος των Velvet Underground... αν τον ακούσω από άλλους...». H μουσική βιομηχανία είναι πάντα μία... βιομηχανία. Απλά μέχρι πιθανά τα τέλη των 80s υπήρχαν αρκετά λεφτά στην όλη υπόθεση, ώστε να μπορεί να παράγεται και Μουσική - μουσική για τη μουσική δηλαδή. Οι μεγάλες εταιρίες είχαν τότε και ετικέτες-μπουτίκ, τύπου λ.χ. Vertigo ή Neon, οι οποίες κυκλοφορούσαν το μεγαλύτερο μέρος της καλής μουσικής. Για μένα η ουσία στη μουσική βρίσκεται στο να είναι «αυθεντική». Να είναι μουσική που παράγεται με μοναδική αιτία ότι την έχεις μέσα σου και δεν έχεις άλλη επιλογή από το να τη βγάλεις προς τα έξω. Δυστυχώς δεν πολυβλέπω αυτό το στοιχείο στην τωρινή ροκ σκηνή, οπότε δεν την παρακολουθώ και ιδιαίτερα. Αλλά τουλάχιστον είμαι ευχαριστημένος που σημαίνει κάτι για αυτούς που την ακούνε.

WT: Η συμμετοχή των Temple Music στο ετήσιο σινγκλ της Fruits de Mer Records είναι μια διασκευή του "Pegasus" των Hollies. Είναι μια αρκετά επιτυχημένη, μεγάλη σε διάρκεια διασκευή που δίνει νέα ζωή σε αυτό το τραγούδι και δείχνει δυνατότητες του σχήματος στο χώρο της μουσικής με επιρροές από ψυχεδέλεια και krautrock. Θα μπορούσες να μας πεις μερικούς δίσκους άλλων καλλιτεχνών του είδους που σου αρέσουν;

AT: Νομίζω ότι πιθανά η πρώτη αγγλική «νεοψυχεδελική» μπάντα που άκουσα - αν εξαιρέσεις τους Spacemen 3, τους Loop και τους Terminal Cheesecake, αν και κατ' εμένα δεν πρέπει να εξαιρούνται - ήταν οι The Bevis Frond, οι οποίοι πραγματικά μου αρέσουν. Όταν τους πρωτοάκουσα, είχα ένα δισκάδικο στο Λονδίνο και ο Νick (Saloman) μου πουλούσε απευθείας τους δίσκους του. Υπήρχαν και άλλες μπάντες εκείνη την εποχή που έμοιαζαν με τους Bevis Frond με τη διαφορά ότι ήταν αυστραλέζικες: οι Moffs, οι Stems, οι Snapper, τέτοια πράγματα. Είμαι πραγματικά ανίκανος να θυμηθώ συγκεκριμένους τίτλους δίσκων, αλλά από πιο νέα συγκροτήματα μπορώ να σας συστήσω μερικά. Μου αρέσουν πολύ οι Caroliner, οι οποίοι στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου νέοι - απλά είναι νέο άκουσμα για μένα. Είναι ένα πειραματικό σχήμα από το Σαν Φρανσίσκο που χρησιμοποιεί διάφορα ονόματα, όλα πάντως με τη λέξη 'Caroliner' κάπου μέσα στον τίτλο. Θα σημείωνα επίσης τους White Hills και τους Wooden Shjips, τους οποίους βάζω μαζί - όποιος μας διαβάζει και δεν τους έχει ακούσει σίγουρα θα τους βρει ενδιαφέροντες. Οι Colossloth πάλι από τη Βρετανία είναι πολύ βαρύτεροι, αλλά μου φαίνονται συναφείς αλλά λιγότερο «εύκολοι»... Νομίζω ότι αξίζει να δοκιμάσετε και τους Bull of the Woods, αν και μερικά από τα κομμάτια τους κρατάνε βδομάδες, όχι ώρες - έχουν βέβαια μια μακρυνή συγγένεια με το krautrock. Σε αυτό το στυλ μου αρέσουν ιδιαίτερα οι Gnod, οι Pharoah Overlord, οι Vibravoid και οι Vespero (με τους τελευταίους μοιράστηκα και το σινγκλ "Pegasus" στη Fruit de Mer). Αλλά αυτά όλα είναι ό,τι μου έρχεται τώρα στο μυαλό πρόχειρα. Σε καμιά δυο βδομάδες ίσως να σας έλεγα μια διαφορετική λίστα.

WT: Κάποτε ήσουν ανακατεμένος έντονα με την ιστορία της διανομής μουσικής (μέσω της εταιρίας World Serpent Distribution). Αυτή βέβαια είναι πια μια παλιά υπόθεση, αλλά φαντἀζομαι ότι έχεις διατηρήσει τη συνήθεια να ψάχνεις για νέα ταλέντα ανάμεσα στους καλλιτέχνες της σημερινής σκηνής. Μπορείς να συστήσεις στους αναγνώστες μας τίποτα καινούργια ενδιαφέροντα σχήματα που έχεις ανακαλύψει τον τελευταίο καιρό;

AT: Ξέρεις οι παλιές συνήθειες δεν εξαφανίζονται εύκολα... Η πολιτική μου στην World Serpent Distribution ήταν ότι προωθούσαμε μουσική οποιουδήποτε είδους, αρκεί να περιείχε την ψυχή και την καρδιά, την πραγματική ζωή του μουσικού που την έκανε. Ήταν στην ουσία οι ίδιοι οι μουσικοί σε έκδοση CD ή βινυλίου. Αυτό ίσχυε και για τα γνωστά μας ονόματα, τους Nurse With Wound, τους Current 93, τους Coil ή τους Death In June, αλλά και για τα λιγότερο γνωστά, όπως ήταν ο Christophe Terretaz (Ozymandias), ο David Sabre (Dawn & Dusk Entwined), ο Riccardo Principe (Lupercalia) κ.τ.λ., οι πάντες τέλος πάντων των οποίων τη μουσική κυκλοφορούσαμε. Νομίζω ότι η μουσική χωρίζεται σε κανονική μουσική και σε μουσική για διασκέδαση. Η μουσική για διασκέδαση είναι μια χαρά και προσωπικά μου αρέσει μεγάλο μέρος της, λ.χ. οι Rolling Stones ή οι Shonen Knife... Αλλά αν θέλω να σκούσω μουσική, προτιμώ τους Coil ή τους (ψιλο-νέους) XTG Desert Shore/Final Report.

Υπάρχει βέβαια πολύ σπουδαίο υλικό εκεί έξω. Μπορώ χωρίς κανέναν δισταγμό να συστήσω ο,τιδήποτε έχουν κάνει οι Magdalena Solis. Ήρθα σε επικοινωνία μαζί τους αμέσως όταν άκουσα τη μουσική τους στο Myspace και είχα το προνόμιο να τους έχω ως support (τότε ως μέλος των Orchis) στην πρώτη τους ζωντανή εμφάνιση. Είναι πραγματικά άψογοι... Στο Κάνσας έπαιξα με τους Ver Onus και ο,τιδήποτε ακούω από αυτούς με εντυπωσιάζει όλο και περισσότερο. Επίσης οι βέλγοι Trauma Sutra είναι εξαιρετικοί, ενώ αν κάποιος ενδιαφέρεται για καθαρό θόρυβο πρέπει επίσης να τσεκάρει οπωσδήποτε τους Torturing Nurse. Περίπου τα πάντα με όσα έχει ανακατευτεί ο Mike Seed είναι έξοχα - αξίζει πραγματικά να ακούσετε το νέο του πρότζεκτ, τους Sandfingers. Επίσης έχω μόλις ολοκληρώσει δύο πρότζεκτ με τον Yannick Franck και μου άρεσαν όλα όσα έχω ακούσει από αυτόν. Ακόμη μ' αρέσουν οι Tribes of Medusa, οι Akoustik Timbre Frequency και ο Josef Nadek, στο χώρο όλοι του dark ambient - κάποιο από αυτό το υλικό μπορεί να είναι λίγο «δύσκολο» για το μέσο ακροατή αλλά σίγουρα μου αρέσουν πολύ.

WT: Αντιλαμβάνομαι ότι είσαι προσωπικά υπεύθυνος για μεγάλο μέρος του σχεδιασμού του artwork και της συσκευασίας για τις κυκλοφορίες των Temple Music. Επίσης συχνά οι ζωντανές σας εμφανίσεις περιλαμβάνουν πολλά οπτικά στοιχεία. Είχες εξ αρχής αποφασίσει ότι οι Temple Music θα ήταν multi-media πρότζεκτ, ή αυτό γίνεται απλά για να προσθέσει κάποιο ενδιαφέρον για το θεατή στα λάιβ, όπως γινόταν λ.χ. με τα light shows που χρησιμοποιούσαν τα παλιά ψυχεδελικά και space rock συγκροτήματα;

AT: Είναι δύο διαφορετικά πράγματα τα ηχογραφημένα έργα και τα λάιβ έργα. Για τις ηχογραφήσεις, θέλω οι εικόνες στους δίσκους να απηχούν όσο γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια τη μουσική, να την ενισχύουν και τελικά να γίνονται μέρος της. Η κυκλοφορία με την οποία είμαι περισσότερο ικανοποιημένος από αυτήν την άποψη είναι το Soon You Will All Die and Your Lives Will Have Been As Nothing, το οποίο ναι, το σχεδίασα και το μοντάρησα ο ίδιος. Η τελική υλοποίηση βέβαια έγινε από τον Wim της Silken Tofu, o οποίος έκανε τελικά πολύ καλύτερη δουλειά απ' ό,τι αρχικά υπολόγιζα. Συζητήσαμε το συγκεκριμένο θέμα ατέλειωτα και το τελικό πακέτο είναι όντως πολύ όμορφο - αποδίδει απόλυτα τη μουσική.

Για τα λάιβ τώρα είμαι κάπως διχασμένος... Μου αρέσει να παίζω με ένα γκρουπ και τα οπτικά στοιχεία προσθέτουν στην περφόρμανς. Αν μάλιστα παίζω σόλο ως Temple Music, τότε σίγουρα είναι απαραίτητα. Διαφορετικά το κοινό βλέπει απλά έναν τύπο που κοιτάει διάφορα μαραφέτια... Το ίδιο θέμα έχουμε και με τους Hanged Upon The Tree Of Life. Γι' αυτούς εγώ και ο Νίκος έχουμε δουλέψει πολύ σκληρά στον τομέα του οπτικού υλικού και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά καλά. Από την άλλη μεριά μου αρέσει και η ιδέα της ανωνυμίας, του να παίζεις ζωντανά χωρίς να σε βλέπουν... Μου φαίνεται περίεργο που ο κόσμος τη βρίσκει να παρακολουθεί μουσικούς να παίζουν. Και εγώ το κάνω βέβαια, αλλά το βρίσκω κάπως περίεργο. Δεν παρακολουθούμε λ.χ. τους υδραυλικούς ή τους ηλεκτρολόγους να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά θέλουμε να δούμε έναν κιθαρίστα να παίζει κιθάρα, μια ορχήστρα να συντονίζεται με τη διεύθυνση ενός μαέστρου... Μερικές φορές έχουμε καταφέρει να παίξουμε σε σόου όπου το κοινό δεν μπορούσε να μας δει και τότε ναι, χρειάζεσαι φώτα, οπτικά εφέ, πράγματα που κάνουν ενδιαφέρουσα την όλη εμπειρία. Πριν πάρα πολλά χρόνια είχα δει τους Hawkwind ζωντανά στο De Montford Halls και αυτή μου την εμπειρία την χρησιμοποιώ - νομίζω - ως σημείο αναφοράς. Οι Hawkwind, ξέρω, είναι ακόμη καλοί, αλλά την εποχή του Space Ritual ήταν άπαιχτοι.

Παρότι τώρα ασχολούμαι με το layout και τις εικόνες και όλα αυτά που αφορούν το οπτικό μέρος της δουλειάς μας, στην πραγματικότητα δεν είμαι ιδιαίτερα καλός στα εικαστικά. Έχω την τάση να ακούω τον εκάστοτε συνεργάτη μου και αν είναι σχετικοί - ο Steve λ.χ. έχει πτυχίο σχολής καλών τεχνών - τους εμπιστεύομαι.

Θα ήθελα να πω επίσης ότι έχουμε παίξει ζωντανά σάουντρακ για ταινίες του βωβού κινηματογράφου - η αγαπημένη μου είναι το Häxan (σσ. σκηνοθεσία: Benjamin Christensen, 1922). Αυτή η φάση πραγματικά μου αρέσει αλλά είναι διαφορετική. Δεν βάζεις εικόνα στη μουσική, αλλά μουσική στην εικόνα. Για χρόνια τώρα ακούω πολύ κοσμο που λέει ότι η μουσική μας είναι σαν σάουντρακ και αυτό είναι κάτι που πραγματικά θέλουμε να κάνουμε. Ο Νίκος Φωκάς κι εγώ σκεφτόμαστε να εξελίξουμε τους Hanged Upon the Tree of Life σε ένα είδος ολοκληρωμένου οπτικοακουστικού σόου, αλλά βρισκόμαστε ακόμη στα αρχικά στάδια. Αν τελικά αυτό γίνει, θα το δείξουμε στην Αθήνα και πιθανά και στη Θεσσαλονίκη. Όπως ξαναείπα, οι Temple Music μεταμορφώνονται σε ό,τι εγώ θέλω, οπότε δεν υπάρχει πρακτικά τίποτα που θα απορρίπταμε να ενσωματώσουμε στη δουλειά μας.

WT: Κατά τη διάρκεια του 2012 υπήρξαν πολλές κυκλοφορίες από τα διάφορα πρότζεκτ σου: το The Faint Aroma of Gentleman's Relish στην Cryptanthus, το Between Heaven and Charring Cross στην AntiClock Records, το The Revelation of St. John on the Island of Patmos σε κασέτα στην Moribund Tree Records και το The Systematic Bumblebee Cat σε μορφή MP3 download απ' την Cryptanthus - όλα με τους Temple Music - συν το Chimaera στην Cryptanthus πάλι, που αποδίδεται στο παλιό σου γκρουπ, τους Orchis. Μπορείς να περιγράψεις το καθένα από αυτά για τους αναγνώστες μας;

AT: Ναι, το 2012 ήταν μια χρονιά με πολλή δραστηριότητα.

Το The Revelation of St John on the Island of Patmos είχε αρχικά παραγγελθεί από την πρώην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο Gainsborough του Lincolnshire, η οποία τώρα πια είναι ίδρυμα καλών τεχνών και μάλιστα εξαιρετικό. Σαν ιδέα δεν είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει - πάρε για παράδειγμα λ.χ. τους Aphrodite's Child - αλλά σκέφτηκα να το υλοποιήσω σαν μία περφόρμανς μια κι έξω - νομίζω με οκτώ μουσικούς. Παίζοντάς το, το ηχογραφήσαμε παράλληλα και τελικά ακουγόταν πολύ ωραίο, οπότε αποφάσισα να το ξαναηχογραφήσω στο στούντιο. Ζήτησα από τη Lisa, που δουλεύει μαζί μου στους Selene Heliotrope, να απαγγείλει κάποια κείμενα στα Γερμανικά. Αν και είναι ένα ενιαίο κομμάτι μεγάλης διάρκειας, στην πραγματικότητα χωρίζεται σε επιμέρους τμήματα. Σε ένα από αυτά, το "Now We Are Deceived", ακούγονται πολύ όμορφα θολά jazz φωνητικά από την Tracy Jeffery. Αλλού ακούγονται κιθαριστικά μέρη, θορυβώδη, ατμοσφαιρικά ή με κρεσέντο τύπου Sonic Youth, οπότε τελικά περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία ήχων. Ωστόσο όλο μαζί στέκει πολύ καλά ως ενιαίο έργο. Στη μέση περίπου του κομματιού προβλέπεται μια παύση, οπότε μπορεί να χωριστεί σε δύο πλευρές δίσκου. Έτσι όταν η Moribund Tree μας ζήτησε κάποιο υλικό των Temple Music για να το κυκλοφορήσει σε κασέτα, το The Revelation... μου φάνηκε ως η προφανής επιλογή. Συνήθως το περιγράφω ως mainstream, αλλά δεν ξέρω πόσο η δική μου άποψη πάνω στο συγκεκριμένο θέμα είναι αντιληπτή από τον υπόλοιπο κόσμο...

Για το The Systematic Bumblebee Cat ο Steve κι εγώ ηχογραφούσαμε ένα κομμάτι τη μέρα για κάποιο καιρό. Η αρχική ιδέα ήταν ότι θα κάναμε κάτι τέτοιο και στο τέλος μίας βδομάδας θα είχαμε έτοιμο άλμπουμ. Στο τέλος κάθε μέρας πάντως σβήναμε τα πάντα ώστε να μην μπορούμε να αλλάξουμε γνώμη... Θέλαμε η μουσική να είναι βασισμένη σε drones και να μην χρησιμοποιεί ιδιαίτερα συνηθισμένους ήχους, αλλά περίεργους όπως είναι λ.χ. ο ήχος του dulcimer, της θάλασσας, κ.ο.κ. Κάθε κομμάτι του δίσκου λέει μια ιστορία, η μουσική είναι πειραματική και σε ορισμένα σημεία αρκετά «δύσκολη». Το τελικό αποτέλεσμα πάντως δεν μας βγήκε πολύ βασισμένο σε drones. Προσωπικά μου αρέσει πολύ, αλλά παραδέχομαι ότι δεν είναι για όλους.

Το Between Heaven and Charing Cross (όχι 'Charring', αυτό οφείλεται σε τυπογραφικό λάθος) έγινε επειδή η Anticlock Records ήθελε να κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ από τη Lisa και αυτή δεν ήξερε τι να κάνει. Ο David Tibet (σσ. των Current 93) μου είχε συστήσει στο παρελθόν την ποίηση του Francis Thompson, η οποία μου άρεσε πολύ, τόσο που συχνά σκεφτόμουν να γράψω μουσική για αυτή - όπως είχε κάνει και ο ίδιος ο Tibet, αν θυμάμαι καλά. Τέλος πάντων, το πρότεινα στη Lisa και αυτή ήρθε από την Ελβετία στο στούντιο Hexenhaüschen για να κάνουμε την ηχογράφηση, φροντίζοντας πρώτα να επισκεφθεί καθ' οδόν και τον τάφο του Thompson. O Thompson (1859-1907) ήταν ένας καθολικός άγγλος ποιητής που πέθανε από προβλήματα υγείας που του προκάλεσε ο εθισμός στο όπιο. Πιστεύω ότι αυτός ο δίσκος είναι εξαιρετικός, πολύ όμορφος και πολύ συγκινητικός, κύρια παιγμένος με ακουστικά όργανα και με τη Lisa να απαγγέλλει με τρόπο που πραγματικά σε αγγίζει. Η πρώτη παρτίδα αντιτύπων που βγάλαμε ήταν συσκευασμένη με σελίδες από μια παλιά έκδοση έργων του Thompson και με μια χειροποίητη σφραγίδα που έφτιαξε η R Loftiss για το εξώφυλλο - ήταν πραγματικά μια πολύ όμορφη έκδοση. Εκτός από εμένα και τον Steve παίζει και η Tracy Jeffery άρπα, ενώ η Lisa εκτελεί ινδικά σρούτι και παίζει ηλεκτρονικά κήμπορντς... Νομίζω ότι είναι αδύνατο να μην αρέσει τουλάχιστον ένα μέρος αυτού του άλμπουμ σε οποιονδήποτε το ακούσει.

To The Faint Aroma of Gentleman's Relish είναι ένα άλμπουμ που ετοίμασα ειδικά για μια ζωντανή εμφάνιση που κάναμε στη Γάνδη, στο Βέλγιο. Περιέχει έναν αριθμό από κομμάτια που είχαν εκδοθεί κατά το παρελθόν σε διάφορες συλλογές μαζί με κάποιο προηγούμενα ακυκλοφόρητο υλικό. Αλλά νομίζω ότι είναι καλύτερο να σας πω ορισμένα πράγματα για κάθε κομμάτι που περιέχει:

Tα "Reassessment of Realism" και "Dream Become Reality" είναι δύο κομμάτια που έγραψα όταν πέθαινε η μητέρα μου. Είχε δυστυχώς ένα πολύ άσχημο τέλος και πιστεύω ότι και τα δύο εκφράζουν θυμό αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Το πρώτο είναι αρκετά τραχύ, με κιθάρες και υποχθόνιους ρυθμούς, ενώ το δεύτερο είναι καλύτερα ενορχηστρωμένο χρησιμοποιώντας mellotron και έντονα επεξεργασμένες κιθάρες. Μου αρέσουν πάντως και τα δύο, οπότε τα χρησιμοποίησα και τα δύο.

Το "Six Hundred Owls" ηχογραφήθηκε για τη συλλογή Koumyou - Dark Artists for Japan Earthquake Relief, μια φιλανθρωπική κυκλοφορία για τα θύματα του τσουνάμι στην Ιαπωνία. Οι κουκουβάγιες (σσ. που λέει ο τίτλος του κομματιού) θεωρούνται κακός οιωνός στην Ιαπωνία. Χρησιμοποιεί κρουστό dulcimer (σσ. ένα είδος οργάνου που μοιάζει με το ελληνικό ψαλτήρι /σαντούρι), ηλεκτρονικά και «πειραγμένο» πιάνο και κιθάρα. Σε μια επίδειξη κακού γούστου (νομίζω), χρησιμοποίησα ήχους νερού που στάζει σε όλη τη διάρκεια του κομματιού. Υπάρχει και ένας περιέργος, επαναλαμβανόμενος ήχος που είναι ο ήχος μιας καφετιάς κουκουβάγιας που ηχογράφησα κάποια στιγμή το χειμώνα στα δάση της πατρίδας μου, στο Lincolnshire.

Το "And Then You Are" για την ακρίβεια είναι ένα κομμάτι των Howling Larsons και κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό επίσης στο άλμπουμ Fool of Sound and Furry στην Reverb Worship. Το ηχογράφησα στην Οκλαχόμα το περασμένο καλοκαίρι με την R Loftiss. Εγώ παίζω όργανο και ακουστικές κιθάρες, ενώ η R παίζει γυάλινο φλάουτο. Οι στίχοι είναι του σούφι δασκάλου Hafiz. Στην πραγματικότητα το ηχογραφήσαμε στην κουζίνα της R, οπότε μπορείς να ακούσεις στο βάθος και ήχους του καλοκαιριού από τις μεσοδυτικές περιοχές της Αμερικής - πρόσθεσα πάντως στη φάση του post-production και μερικούς επιπλέον ήχους πουλιών. Νομίζω ότι το αποτέλεσμα είναι όμορφο, αλλά μάλλον μουρμουρίζω υπερβολικά κάνοντας τα φωνητικά...

Το "A Flemish Carol" είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος του, φλαμανδικά κάλαντα δηλαδή. Βρήκα τη μελωδία σε μια παρτιτούρα που αγόρασα από ένα παλαιοπωλείο και καθώς έχω πολλούς φίλους στη Φλάνδρα, σκέφτηκα ότι θα ήταν όμορφο να το ηχογραφήσω ειδικά για τη συλλογή για την εμφάνισή μας στη Γάνδη. Βέβαια κατά την ηχογράφηση δεν έμειναν και πολλά πράγματα από την αυθεντική μελωδία - μοιάζει περισσότερο με ήχο μεταβιομηχανικών Cocteau Twins με διάφορους αρκετά ανησυχητικούς ήχους να ακούγονται όλη την ώρα.

Το "On the Purity of Suffering" είναι ένα αρκετά παλιό κομμάτι. Κάποια στιγμή τράβηξα ένα βίντεο τη νύχτα στο νεκροταφείο που είναι κοντά στο σπίτι μου στην Εύβοια και στη συνέχεια του έβαλα μουσική. Στο βίντεο όλοι οι τάφοι φωτίζονται από καντήλια και η μουσική δένει πολύ καλά με τις εικόνες. Αρχικά το συγκεκριμένο κομμάτι είχε υπότιτλο "Poptones for Lisa", γιατί η Lisa μου είχε δώσει ένα κήμπορντ, το οποίο χρησιμοποίησα για την ηχογράφηση της μουσικής.

Το "Rotting from the Inside" είναι το ηχοτοπίο μιας πόλης που πεθαίνει... περισσότερο κρουστό dulcimer και περισσότεροι υποχθόνιοι θόρυβοι... Αρχικά εμφανίστηκε σε μια συλλογή της Quartier 23.

To ΕP Chimaera έγινε επίσης ειδικά για ένα σόου στη Γάνδη, σε ένα φεστιβάλ που διοργάνωσε ο φίλος μας Ruben de Somer. Αποτελεί τμήμα του τελικού άλμπουμ των Orchis. Σκοπεύαμε - υποτίθεται - πάντα να κάνουμε αυτό το τελευταίο άλμπουμ, αλλά μας έχει πάρει αιώνες να το τελειώσουμε... Βέβαια αυτό συνέβη επειδή η Amanda αρρώστησε και δεν μπορούσε πια να τραγουδήσει, αλλά κι επειδή εγώ και η Tracy μετακομίσαμε από το Λονδίνο και εγώ μπλέχτηκα με ένα σωρό άλλα πράγματα. Η Infinite Fog θα κυκλοφορήσει το άλμπουμ, με τίτλο A Dream, όταν κάποια στιγμή τελείωσω με την παραγωγή του. Στην πραγματικότητα είχα υλικό για τέσσερα άλμπουμ, αλλά κάποια κομμάτια τα έχω απορρίψει ενώ άλλα έχουν μεταφερθεί σε άλλα πρότζεκτ όσο ο δίσκος τελεί ακόμη «υπό επεξεργασία». Όσο για τα κομμάτια στο Chimaera... To "No Return" έχει παιχτεί πολλές φορές λάιβ από τους Temple Music, ενώ το έχω ηχογραφήσει και με τον Martyn Bates, αλλά είναι κομμάτι των Orchis. Τσέλο σε αυτό παίζει η R Loftiss... To "Fisherman's Girl" είναι ένα - ας το πούμε - παραδοσιακό τραγούδι της βικτωριανής εποχής, το οποίο το άλλαξα για να έχει δυσάρεστο τέλος. Σε αυτό παίζει βιολί η Julie Brackenbury. Το "Just As The Tide Was A'Flowing" είναι ένα αγγλικό παραδοσιακό τραγούδι. Η δική μας εκδοχή βασίζεται στις εκτελέσεις της Shirley Collins και των Ten Thousand Maniacs, αλλά άρχισε να βγάζει νόημα μόνο από τότε που έδωσα την ηχογράφηση στον J Greco για να κάνει τη μίξη... Είναι ένα τρομακτικό τραγούδι θανάτου - για την ακρίβεια άλλο ένα τραγούδι θανάτου! Το "The White Island" είναι μελοποίηση ενός ποιήματος του Robert Herrick. Το έπαιζα κάποιο διάστημα αλλά πίστευα ότι έμοιαζε πολύ με το στυλ των Current 93. Τελικά αποφάσισα ότι δεν πειράζει και το ολοκλήρωσα. Σ' αυτό μ' αρέσουν πολύ οι ακουστικές κιθάρες.

Για την ακρίβεια υπάρχουν και άλλα δύο πρόσφατα πρότζεκτ: το Fool of Sound and Furry που ανέφερα και πριν και το Ancient Sorceries, το οποίο βασίζεται σε μια ιστορία του Algernon Blackwood - αυτή που έγινε η ταινία Cat People - και το οποίο έπαιξαν οι Temple Music σε ένα φεστιβάλ πειραματικής μουσικής τον Οκτώβριο. Έγινε μάλιστα και ηχογράφηση που θα κυκλοφορήσει σε λίγο καιρό από τη Reverb Worship.

WT: Δεν υπάρχει καμμία νέα κυκλοφορία από το πρότζεκτ που έχεις με τον Martyn Bates των Eyeless In Gaza, τους Twelve Thousand Days, εδώ και μερικά χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο πρότζεκτ ανήκει πλέον στην ιστορία ή μήπως υπάρχουν πλάνα για κάτι καινούργιο με τον Martyn; Είναι πολύ δημοφιλής στο ελληνικό κοινό.

ΑΤ: Ο Martyn είναι πραγματικός αστέρας και για μένα αδελφός. Το ελληνικό κοινό είναι πραγματικά πολύ απαιτητικό... Όντως έχει περάσει καιρός από την τελευταία μας κυκλοφορία, το From the Walled Garden, αλλά από τότε που βγήκε αυτός ο δίσκος στην πραγματικότητα έχουμε κάνει αρκετά νέα πράγματα. Δουλεύαμε για καιρό πάνω σε ένα πρότζεκτ με τίτλο Distance, για το οποίο είχαμε αποφασίσει να ηχογραφούμε παράλληλα αλλά τελικά συμπεράναμε ότι η συγκεκριμένη ιδέα δεν δουλεύει για μας. Επειδή έχουμε την ικανότητα να εμπνέουμε ο ένας τον άλλο όταν είμαστε μαζί, πρέπει να είμαστε στον ίδιο χώρο. Την ίδια περίοδο πάντως κάναμε και κάποια λάιβ και γράψαμε αρκετό νέο υλικό. Έχουμε στο μεταξύ κάνει τρία πραγματικά πολύ παραγωγικά σέσιον ηχογραφήσεων, ένα με τον Peter Becker (σσ. τον έτερο ιδρυτή των Eyeless In Gaza), ένα με την Elizabeth S και την Tracy Jeffery κι ένα μόνον οι δυο μας... Έτσι έχω πολύ ηχογραφημένο υλικό για τους Twelve Thousand Days. Ένα από τα πράγματα που κάνω τώρα στον ελεύθερο χρόνο μου στην Ελλάδα είναι ότι επεξεργάζομαι και κάνω μίξη στο ατέλειωτο αρχείο που έχω μαζέψει και από αυτή τη δουλειά θα προκύψει και το επόμενο άλμπουμ των Twelve Thousand Days, αν και αυτή τη στιγμή το σχετικό υλικό που έχω επεξεργαστεί φτάνει για τρία άλμπουμ! Έχουμε βέβαια συμφωνήσει στα κομμάτια που θα περιληφθούν στο δίσκο και τώρα είναι απλά θέμα χρόνου - να βρω το χρόνο να τον τελειώσω... Στο μεταξύ ο Martyn μου είχε ζητήσει να κάνω παραγωγή σε δύο άλλα άλμπουμ πάνω στα οποία δούλευε, γεγονός που τελικά έσπρωξε πιο πίσω την νέα κυκλοφορία των Twelve Thousand Days. Για το πρώτο από αυτά τα άλμπουμ, το Unsung, έκανα τη μίξη το καλοκαίρι του 2012 και τώρα έχει πια κυκλοφορήσει... και παίρνει και πολύ καλές κριτικές. Έχω μιλήσει με τον Martyn και την Elizabeth για μια πιθανή εμφάνισή τους στην Αθήνα, πιθανά ένα σόλο λάιβ του Martyn ή ίσως ένα λάιβ των Twelve Thousand Days ή των Temple Music ή και των Seven Voyages (ενός πρότζεκτ που έχουμε για ζωντανά σάουντρακ). Ο Martyn έχει μια πολύ γεμάτη ατζέντα αλλά αργά ή γρήγορα θα έρθει. Τουλάχιστον έτσι ελπίζω. Είναι σπουδαίο να παίζεις μαζί του. (σσ. Όταν έγινε η συνέντευξη, δεν είχε ακόμη προγραμματισθεί το λάιβ του Martyn Bates και της Elizabeth S στην Αθήνα στις 5/4/2013).

WT: [Ακολουθεί μια κάπως περίεργη... ερώτηση.] Τώρα που έχεις ένα ακίνητο στην Ελλάδα και περνάς κάποιο διάστημα εδώ κάθε χρόνο, είχες την ευκαιρία να ανακαλύψεις ότι το σπίτι σου είναι περίπου μια ώρα με το αυτοκίνητο μακρυά από την αρχή των πάντων;

AT: Θα εννοείς την Αθήνα, αλλά περισσότερο έχω στο μυαλό μου τη Δήλο (αν και δεν μπορείς να πας εκεί με το αυτοκίνητο). Είχα πάει πάντως πριν μερικά χρόνια και τραγούδησα έναν Ύμνο στον Απόλλωνα όσο ήμουν πάνω στο πλοίο - νόμιζα μάλιστα ότι δεν ήταν κανείς γύρω μου, αλλά τελικά εισέπραξα χειροκρότηματα. Λίγο πιο πάνω από το σπίτι μου υπάρχουν Δρακόσπιτα και νεολιθικοί τύμβοι. Η Χαλκίδα επίσης υπήρξε μία από τις μεγάλες δυνάμεις του Αιγαίου και με μια βόλτα στα ερείπια της Ερέτριας ακόμη δακρύζω... Υπάρχει κάτι στο μέρος που μένω που με κάνει να αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στο σπίτι μου. Αισθάνομαι την ανάσα της γης και την παλίρροια στη θάλασσα. Έχουμε γεράκια στις πορτοκαλιές και τη νύχτα η κοιλάδα γεμίζει κουκουβάγιες. Κάθε πέτρα μιλάει και τραγουδάει και μπορώ να κάτσω για μια ολόκληρη μέρα μυρίζοντας το θυμάρι και παρακολουθώντας τα πάντα να ξεδιπλώνονται αργά αργά. Τώρα το χειμώνα ξυπνάω νωρίς για να ανάψω την ξυλόσομπα και να κάνω άχρηστες δουλειές γύρω από το σπίτι. Όταν έρχομαι εδώ, είναι σα να έρχομαι στο σπίτι μου. Νομίζω ότι όλα αυτά απαντούν στην ερώτησή σου.

[σσ. Όχι ακριβώς, οπότε αποφασίσαμε να συνεχίσουμε αυτήν τη συζήτηση κατ' ιδίαν...]

WT: Επί τη ευκαιρία σε ποιο ναό αναφέρεται το όνομα 'Temple Music';

AT: Το όνομα αναφέρεται γενικά στην ιερή μουσική, ή καλύτερα στη λειτουργία της ιερής μουσικής και όχι σε κάποιον συγκεκριμένο ναό ή τόπο. Αν θες, αναφέρεται σε όλους τους φυσικούς τόπους. Αν και οι ιεροί τόποι υπάρχουν για να διοχετεύουν το ανθρώπινο πνεύμα, αυτό δεν σημαίνει ότι όντως το κάνουν. Για μένα η μουσική είναι ένα μέσο διοχέτευσης, μια διοχετευόμενη ενέργεια... Όλη η μουσική πρέπει να είναι «Μουσική του Ναού»...

Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης στα αγγλικά:

Temple Music began as a personal project by Alan Trench back in the mid 90s alongside his involvement in the neo-folk trio Orchis and his work in the independent distribution label World Serpent Distribution. In the early 00s, with Orchis practically inactive and after his retirement from World Serpent, Alan focused his efforts on Temple Music acquiring a close associate in the person of his countryman Steve Robinson and creating an ever-widening circle of collaborators. When we learned that he spends much of his time in Greece, Wild Thing contacted him for a little chat and that led to the extensive interview that follows. Trench, an important figure of the experimental music underground during the last two decades, explains here many aspects of his work that required extensive presentation for some time now. So here's what he said...

Wild Thing: Give us a few details about your currently main project: Temple Music. Whom have you collaborated with for it through the years? How did it start? What was the concept that differentiated it initially from your other work with Orchis, 12,000 Days etc. How come its first albums were released by a label in Poland (Shining Day) and then a Russian label (Faria)?

Alan Trench: Temple Music started when Amanda & Tracy from Orchis weren't interested in pursuing a drone based meditational/ritual/magickal side project, and I was... We'd done the track "Anadiomene" for Mandragora (actually, it was mostly Amanda's track) and I wanted to pursue that direction. In the end, I recorded all the material for Volume One over a very short period, just long enough for each track to be recorded at the correct time for its purpose, and was pretty pleased with the result. I knew Marek from Shining Day as he was a customer at World Serpent, and he'd asked me if there was anything I knew of that wasn't suitable for WSD [World Serpent Distribution] but might suit Shining Day, which was a lot more ambient/experimental/electronic than we were. I passed him a couple of demos, then thought 'what the hell' and sent him Volume One, which he really liked and offered to put out.

Shortly after that, I left World Serpent and moved to Lincolnshire, where I met Steve Robinson; we hit it off immediately. He'd been in The Beloved and had been bought out when they became big, moved up North, and, when I met him, described his favourite instrument as 'a delay system'. He played me a version of Spacemen 3's "Walking With Jesus" that he was recoding, and I added some guitar to it. And it seemed that we should do stuff... Steve is a terrific bass player and all-round musician, so we determined to do some live shows, and managed to persuade St Botolph's, a massive church in the heart of the Fens, to let us do a series of lunchtime concerts. It's a very odd place; Byrd was once the house composer there... Steve introduced me to a young half English / half Greek Cypriot percussionist called Chris Patinios, and, with Tracy Jeffery on harp and some pupils on guitar (I was teaching guitar by then) we did some really good shows. Each one was based on the saint day that we played, and each one was different, and used different instrumentation. One of these was recorded and released as Divinity and Humanity - A Fragment, a limited edition 2nd CD with the second album, Songs Of Absolution, which was also Shining Day... as was Volume Two. By the time of Incompleteness, we were approached by Faria of St Petersburg, but didn't want to fuck up Shining Day, so they did it as a co-release. Steve, Chris and I were pretty stable as a band, and it was as this line-up we recorded The Green Man project, which was a mammoth undertaking to play and use found sound at various Green Man locations in Lincolnshire, and then turn them into individual pieces in the studio. It was done as digital downloads for Woven Wheat Whispers, which is sadly defunct; we did get as far as releasing the first 3 as physical albums via Shining Day, but currently, nothing is available... It will eventually be issued as some sort of box set.

It was around this time that I met Lisa, a Swiss lady who specialises in spoken word, and with whom I've ended up working with quite a lot, both with Temple Music, Selene Heliotrope and The Hausfrauen Experiment. I also re-connected with R Loftiss of Anticlock around then; she and Frank Suchomel of Language Of Light / InALonelyPlace started contributing to Temple Music, and then came over from the USA and we did a series of shows together. I went over to the USA in summer 2012, and we did the same thing around the mid-west for 3 months, which was exhausting, but a lot of fun.

Nikos Fokas from Vault Of Blossomed Ropes I met here in Athens, and we formed Hanged Upon The Tree Of Life... I've also done some Temple Music work with Bert Houque of Trelarmee, Yannick Franck, Al Qaeda, J Greco of SQE and probably a bunch of people I can't remember - apologies to them! Temple Music is my project, people contribute how they wish, but the end result is up to me... Quite often though, we mutually think there would be room for something more equal, which is not Temple Music; hence projects like The Howling Larsons. Currently, the touring version of Temple Music selects from me, Steve (in the UK), Harry Houlton (outside the UK) - whom I've played with for nearly 40 years, Casper Hammond, who is a young guitar prodigy and a blossoming solo artist in his own right, R Loftiss and Dan Doughty. If Dan isn't available then I do the electronics; if he is, well I leave him alone; his own project, Kosmischeboy is enough reason to leave the electronics to him... but essentially Temple Music is my vision; if it fucks up, it's my fault, and if it's good, then that's down to me also!

WT: I read somewhere that with Temple Music your intention was partly to experiment with Greek traditional / modal music. On the third track of your 2009 album Incompleteness - well at least at its beginning - I've listened to a fragment of a melody that reminded me a lot of a well-known composition entitled "Hymne à Némésis (Hymn to Nemesis)" from the 1979 Harmonia Mundi album Musique de la Grèce Antique (Ancient Greek Music) by the ensemble Atrium Musicae de Madrid. I'm under the impression that that melody at least formed the basis /inspiration for the development and improvisation that is presented on this track. I've also read in a German magazine that Temple Music's first album Volume I (2004) consisted of a set of evocations of the Olympians. Am I wrong or are you very much interested in the roots of Greek music and culture? How did this happen?

AT: Hey, well spotted! That's exactly what it is! And I thought that it was reasonably obscure... I sampled it at the beginning of the track, and then we played the melody on various instruments, and developed it as we went along. Well, I can’t remember exactly where, but somewhere on Crete, many years ago, I went to a monastery that had some early forms of notation on display... and that started things off. Amanda was one of the organisers of 'Talking Stick', originally (and still, I think) an occult gathering in London - various lecturers, lots of alcohol... (the other organizer was Caroline Westbury, who did our publishing for a while), and they started a magazine, and eventually a couple of books were published. Tracy did an article for them on the use of modality in ancient Greek music as specifically relating to the invocation of different god-forms... And although there isn't much in the way of hard evidence for this - i.e., what we refer to as Lydian almost certainly bears no resemblance to ancient Lydian - the idea of it was the initial spark for Temple Music; that specific note patterns/chords, different but specific musical sounds, have specific effects on the psyche. I became interested in evoking, or invoking, the Spirit of Place using things specific to that Spirit and that Place. Now, this may sound a bit hokey, but think of a cathedral. These are spaces designed to treat sound in certain ways, to create feelings of awe, and all are slightly different; so therefore, have different acoustic properties. The kind of thing LaMonte Young used in his Dream House pieces.

It seemed to me that the musico-religious part of ancient Greece might be about right... Various places were sacred to different aspects of different deities, and this could only be due to the places in some way calling to mind those aspects to cult members/worshippers. That's what I set out to do with Volume One. All pantheons are pretty similar, but, to me, the Greek pantheon seems born out of, and rooted into, the land in a way that others don't. And how I came to it... well, like a lot of people in the UK, as a boy I was entranced by a book called My Family, and Other Animals by Gerald Durrell, about his boyhood in pre-2nd World War Corfu. Eventually, I read his elder brother, Lawrence, and have been pretty much entranced ever since... When I first came to Greece I was 19 or 20, I think, and it just felt like coming home, and I've spent the rest of my life plotting how I could spend more and more time here, and being of an inquiring mind, have also looked quite deeply into a lot of things that interest me personally. In either Volume I or Volume II I said 'The Gods walk among us'... I don't think that's literally true, or ever was, but I do find that the Olympic pantheon reflects the various splinters and facets of the human psyche quite nicely; I'm interested in how the world looked to people from a few thousand years ago, who, after all, are just people like you and I... with the difference that we can't 'un-know' what we already know, so whilst we might understand or appreciate their world-view, we can never really 'know' it. Part of what I was talking about before reflects this. I think we can approach that 'knowing' via symbols and tones that resonate with what you might term the 'God-Forms' - or the Gods, if you prefer. So my interests in the roots of Greek music and culture are because of my other interests, whilst my interest in Greece itself, as a country and a place, certainly fuelled those other interests!

WT: As an artist you have been categorized under the so-called 'neo-folk' genre, what I consider the post-industrial resurgence of the gothic folk trend of the late 60s / early 70s. From what I've heard from your recordings, sometimes there are fragments of 'folk' music that are used as a starting point for lengthy industrial / electronic / ambient compositions that aim to create a certain atmosphere and vaguely convey or refer to a concept. Development of melodies is given space and there's a lot of improvisation in the process. Being involved in all this from the beginning, what would you say were the reasons and circumstances for the development of this 'scene'? Do you believe that objectively you belong to it or is Temple Music not intended to be somehow categorizable?

ΑΤ: Well, I guess we're all the sum of our experience, but Temple Music in particular is the sum of my experience. Although it's Steve and I, in general terms we're the same person, or parts of the same person... Before I ever met Steve, we must've been in the same room hundreds of times, if not more, so when I say 'I' regarding Temple Music, I really mean 'We', and although it isn't a specific idea to be uncategorizable, we just do what we feel like doing. So some songs will be 40 minute drone pieces, others krautrock based, others ambient, others noise, others delicate acoustic pieces. The ideas and philosophy behind things doesn't change; everything is done quite specifically, for a quite specific reason. I'm not interested in repeating things; recorded material, I think, should always change and be different, and live, we've never done the same thing twice. Sometimes that means things are good... sometimes not so good... but it isn't about entertainment. We're not showbiz!

Certainly in its beginnings 'neo-folk' (dreadful term!) had those sort of ideas, but also was strongly influenced by a sort of 'Heimat' philosophy, and that Paganism and things stemming from it were Good and Christianity and things stemming from it were Bad; that there were Good Old Days uninfluenced by Judaeo-Christianity, or Pauline Christianity, anyway, and now we lived in Bad Times that can be dispersed by strumming a few chords on an acoustic guitar and looking stern. Orchis subscribed to this in very broad terms, but we were never part of that scene, and generally those that are I found a bit sad. Like children with an encyclopaedia missing 98% of the pages as their only reference point... I mean, I wouldn't trust most of those people to do the grocery shopping, let alone subscribe to their 'philosophy'... The earlier material, or that I'm familiar with, anyway, bore no resemblance to this. Bands like Comus, or Trees, or Forest or Dr. Strangely Strange etc. were investigating traditional material/melodies/instrumentation for their own ends, and that's what we do.

Like I say, we're the sum of our experience, and like it or not, most of mine is English, so a lot of what we do will have a particularly English jumping off point, though it may not be recognizable as such. The Green Man series, I think, is rooted particularly in the landscape and in the folk tradition, though it might not sound like it to listen to. Ancient survivals of all sorts interest me, usually as places with particular but often forgotten meanings, sometimes as linguistic survivals with forgotten meanings, sometimes as a mixture of both. For instance, Wayland's Smithy, a Neolithic tomb in southern England, commemorates a forgotten imported Norse God... for no apparent reason.

I think that, as far as the 'scene' goes (and whatever scenes there are I'm pretty sure we're part of none of them!) then yes... there was, and is, a disenchantment with how the industry has become simply a means of churning out facile pop of no real interest to anyone over the age of 16, and at the same time the ability to easily make music yourself and at no cost other than time after the initial equipment purchase has become more and more affordable and attractive. Very occasionally I'll go into a commercial studio for some specific purpose, and whilst they're good at what they do, they aren't geared up for what I do... or would be prohibitively expensive - a 40 minute piece might have 20 different elements, which would take a whole day to listen to, let alone record; but in your own time, at your own pace, it's far more achievable. And don't forget that the 3 minute song is an artificial construct, created to comfortably fit one side of a 7" single. It fulfills the same function as a jolt of caffeine... but there are other, more longer lasting, and subtler drugs available! We've all been given the possibility of exploring a theme, or a sound, for as long as we wish; to be as utterly self indulgent as we wish, to sprawl in any direction. The original rock 'underground' was connected pretty strongly to the mainstream... They all used studios, pressing plants, the same live circuit and were often signed to the same labels, or management... and that isn’t the case any more. The underground exists on its own terms now. It's the sprawling, the self indulgence, that makes us uncategorizable, although someone said to me recently that whatever I did, in whatever medium, it still sounded like me... which is as it should be.

WT: The neo-folk scene generally seems to be preoccupied with old religions, new age stories and occultism. These things don't seem altogether 'foreign' to your projects including Temple Music (I was just listening to a Temple Music track about 16th century spirit medium and self-proclaimed alchemist Edward Kelley), although I must admit I recognize a broader 'philosophy' in your themes. Given the fact that a lot people in our days are making a living out of selling occultism to gullible Aquarian audiences (I have in mind a wide range of professionals, from black /occult metal musicians to extreme right-wing magazine & book publishers), I'd like to know your personal opinion about the phenomenon.

AT: Ah, that'll be the soul-less commercial world we live in! As I said earlier, there's a general feeling that things were better Way Back When. Of course, that’s rubbish. Things might be bad now, but they've been a lot worse in the past. I think there's a number of factors... firstly, disenchantment with organized religion, or to put it another way, organized religion no longer playing such a dominant part in secular life, which means that people, rather than being told what to think, have to learn to do it for themselves; and most people are singularly ill-equipped to do so... Every worthwhile magico-religio-philosophical system emphasizes the time and commitment that must be put in to achieve whatever it is that system offers (which is all broadly the same). Yet in modern western society people are led to believe that everything is, can, and must be, instant. So you have the lazy, or stupid, or both, the spiritually bereft, ripe for the plucking by all manner of charlatans; but really, it's no different from the Middle Ages or any other time of religious ascendancy. It's like an idiot tax; although not as rigorously enforced as previously - once they used to burn you if you didn't pay it, now you, as an idiot, pay other idiots to tell you what to think rather than bothering to work it out yourself.

As for the rise of the right-wing - well, the times are right for it... There's a general feeling of disenfranchisement across Europe and the world in general. You know about that here because of the rise of the Golden Dawn in the popular vote, but it's similar everywhere. In England now it's the EDL, whereas previously it was the BNP, before that the National Front and so on right back to Oswald Mosley. Whenever there are people without money, they can easily be roused by people (and often people with either wealth or establishment credentials or both) who tell them that they have nothing because some foreigner has taken it. It's as old as anti-semitism; and it's an easy position to take if you're a deep and dark mystical musician with nothing to actually say for yourself... Why the right-wing and the occult should be embraced in the way you rightly say, comes down to them being sexier... Black magic is sexier than White, SS uniforms are sexier than Free French, things in general that are forbidden are sexier than those that are readily available. The difference now, is that it's hardly transgressive to do a google search and spout 'Might Is Right' quotations. You used to have to work pretty hard to be bad at one time! It's human nature, and it's pretty unlikely to change... and actually, I think it's not as bad and pernicious as the new-age Aquarian psycho-babble mongers armed with their Rider-Waite packs and a poor working knowledge of Blavatsky or Gurdjieff. A fool and his money are soon parted; the gullible, like death and taxes, are always with us; those who do not remember the past are condemned to repeat it... and so on... and so forth...

My personal views are that, although there may not be a collective unconscious in the way that Jung envisaged it, we all do share common and universal experiences, things that are deeper than words, and can only be expressed non-verbally, as symbols, music, art in general... things that create universal resonances. These can be used wisely or unwisely; by charlatans like Kelley or by teachers who we never hear about because they are not in the business of self-promotion, having said which, the case of Dee and Kelley is most curious... Dee had a church near where I lived in Lincolnshire, in an area that had estates belonging to Sir Francis Dashwood, and where 'The Hellfire Club' used to meet. It's also an area in which The Green Man is found at every turn (which is why we did a seven album Green Man series based on field recordings made at Green Man locations), and the whole countryside seems to be from some ancient time. Whatever it was that Dee and Kelley did, the result, 'Enochian', is something that Dee clearly desperately wanted to believe in - but enough to set a whole language/magickal system up? Kelley was a convicted fraudster, and did very well out of Dee... but, clearly, something most unusual took place, some connection with the universal mind, if you want to call it that, that expressed itself in this way. I went to look at Dee's scrying stone and wax tablet, which are owned by the Wellcome Institute in London and as a medium for communication they're most unpromising. But, like I say, something happened...

My area of interest is here, in archetypes, in communication of truths and ideas by non-verbal means; even with lyrics (which I do take a lot of time over), I try and communicate with bells... words that resonate, and may not mean what they mean on the surface... like the Norse system of 'kenning': a word has, firstly, the everyday meaning, secondly, the allusive meaning and thirdly, the symbolic, or actual meaning. There are a lot of phenomena we simply don't understand well enough to dismiss out of hand!

Wild Thing: Many of your compositions possess a dreamy quality; some seem to be referring to the nature of dreams and their relation to 'reality', a subject of research for the surrealists in the past. Moreover, your approach to music making seems partly 'automatic', thus being similar to surrealist artistic methods (ready made items, automatic writing etc.) Have you ever been particularly interested in that movement or any other modernist 20th century movement in the arts (literary, visual, music)? Are there any 'classical' composers of the modern era that you like?

WT: A long time ago I became distinctly aware of - without knowing the exact terms, and I suppose it's a more Jungian than Freudian concept - the 'me' that is talking to you now, and the 'me' that I have no direct contact with, but which informs everything I do... You probably know about T. Lobsang Rampa; he was purportedly a much reincarnated Tibetan lama who wrote books of his lives, although in fact he was a bluff Yorkshireman called Cyril Hoskins with an eye for the main chance... but, before I knew that, he was my guide in my attempts at astral travelling, mind/body dissociation, hypnagogic states, whatever you might call them. I was around 12, maybe younger, when I read him, just after I'd read The Ka of Gifford Hillary by Dennis Wheatley, which impressed me mightily, and I started to try to dissociate myself from myself... Around 15 I was trying readily available methods such as ether, cannabis & psilocybes and reading Thomas de Quincy, and thinking myself quite the adventurous chap. By the time I was around 20 I was living in Edinburgh, and would be seen in places I had no recollection of going to, and, no easy way of getting to. This was just at the time the licencing laws (which allow pubs and bars to stay open) changed from being very strict to being virtually non-existent, so that may have had a lot to do with it... but certainly, that was about the time I started trusting myself to know what I was doing; that the other 'me' could be trusted to direct operations. Of course, the other 'me' didn't really know that much then, so sometimes I ended up doing really stupid things; though they usually turned out OK. I mean, it's easy to look back and see the path that brings you to Now, but it's a lot harder to look forward ... consciously, anyway. I'd started to read Sufi writings around then, which were, and are, most definitely an influence, and there were a number of artists I liked who had pictures at the National Gallery in Edinburgh... not that you would call them surrealists, but El Greco, Holman Hunt, Noel Paton, Stanley Spencer - not that they're all represented in the gallery, but... I'd read Mervyn Peake, and much later John Masefield... none of whom you would call surrealists, but all of whom, I think, dealt with the nature of dreams and reality.

It wasn't really until I met Steve Stapleton of Nurse With Wound that I really became acquainted with 'traditional' Surrealism, Dada and so forth; and I like some of it; but not all of it. The methodology, though, certainly; the automatic aspect of it... When I'm starting a Temple Music piece, I have no real idea how it will turn out. With the longer pieces, which are semi improvised around a shifting framework, Steve and I know they are finished when we can hear voices in the storm, and we're often quite surprised with what we've done... and have no real idea how we did it. Steve and I don't need a plan in order to perform live; we just need parameters of the time and place, but it's harder for others... So for live shows, things are ... not written down, but I've told band members something like 'after this happens, then do something like that - until the next thing happens...' which they find a bit un-nerving first time out, but makes sense once you've done it. It's harder to do than just playing songs; you have to really reach inside, really listen, really be part of what's happening. For me, it always gets to the right place; but sometimes via a twisting and rocky road. But, as I've said before, this isn't done with an audience in mind.

Temple Music originally was supposed to be entirely non-vocal, to try and accomplish things with tone and juxtaposition only; though we have quite a few 'songs' now, this goes back to what you were asking about Greek modal drones... to try and use specific tonalities for specific purposes, which of course is what classical composers do. Though they're not really what you might call modern, I like John Tavener, and Arvo Pärt. I went to a Pärt concert in Tallinn (not with Pärt there, I hasten to add), and I was amazed how 'in the heart' of the Estonian people he is... This was a free lunchtime rehearsal, but the place was packed with people just walking in off the street... It was quite amazing to be there.

WT: Your music lives at a distance from the current pop/rock continuum. Yet your personal story started in the world of the underground 'rock' scene of the 80s - at least industrial and experimental bands of the era were considered somehow related to the so-called indie rock scene of the time. How do you see rock music these days? I don't mean just the current scene(s) but also rock music of the previous decades. Who were your favourite rock artists? Do you like to listen to rock music today?

AT: Well, the first things I liked were Slade, Deep Purple & Led Zep, and you can't get more trad rock than that... In fact, the first live show I went to was Purple in Cologne... I'd have been about 14... then Hawkwind, Yes, ELP, Genesis, Gentle Giant, King Crimson... If they're rock... I still listen to all of them, and without going into the more esoteric realms... In the last few weeks I've been listening to the new Scott Walker album, Bish Bosch, which is phenomenal. Joni Mitchell, Big Star, Captain Beefheart, Neil Young, The Bonzo Dog Doo-Dah Band (Viv Stanshall was definitely a complete genius), Spirit, Syd Barrett, Little Feat, Bob Dylan, Frank Zappa, Radio Birdman, The Stooges, Johnny Cash, Nick Drake, Howlin' Wolf... some of that isn't particularly rock, actually. And I've always loved a lot of punk / indie... The Ramones were a life changer for me, and I really like Shonen Knife... saw them last year on their Pop Tune tour, once in Austin, USA and once in Leicester, UK, and they were fantastic. I liked the Pistols, hated The Clash... and still listen a lot to bands like The Teardrop Explodes, The Cramps, The Jesus & Mary Chain, The Triffids, the fantastic and wonderful Fall, The Misfits, The Clean, The Verlaines, the splendid Television Personalities, Eyeless In Gaza, Depeche Mode, Wire... the list is pretty endless.

For me, it all started to go wrong with too much categorization. If I like it, I like it, and I'm not bothered about what it's called. Are Slipknot & Queens of The Stone Age rock'n'roll? The Flaming Lips? I don't know... but I like them. But I do hear an awful lot of generic music, shaped to fit particular categories; I've worked with a lot of young bands, and I find it hilarious to hear them argue over whether something is 'thrash', 'thrash metal', 'death thrashcore', 'metal death grindcore' or whatever. It may be all or none of those, but for sure they're standard progressions, unchanged since the 60s & 70s; and nothing bad about that... it just depends if you buy into it or not. As Eddie Argos of Art Brut said 'I hate the sound of the Velvet Underground... second time around...'. The music business was always that; a business. But there was money around up until maybe the end of the 80s that made it possible for music to be made, too; music for the sake of music. The majors with their little boutique labels like Vertigo & Neon, labels where arguably the most influential music came from. For me, it has to be 'real'. It has to be music that's made because it's in you; there's nothing else you can do. I don't hear a lot of that these days in 'rock' music, so I guess I don't end up listening to that much of it; but I'm glad that it still means what it means to the people who do listen to it!

WT: Your participation in the Fruits de Mer Annual 2013 single is a cover of the Hollies' "Pegasus". It's a pretty effective and lengthy cover that gives new life to that tune showing potential in the field of psych and kraut rock influenced music. Please, name a few of your most favourite records by other artists.

ΑΤ: I think probably the first English 'new psych' (or whatever) band (if you don't count Spacemen 3, Loop, Terminal Cheesecake - I do, but...) I came across were The Bevis Frond, who I really like. Around the time I heard them I was running a record shop in London, and Nick used to supply me direct. There were quite a few bands around at the time who were kind of similar in feel but Australian - The Moffs, The Stems, Snapper, people like that. I'm actually pretty bad at remembering specific titles; but for more recent bands that I can recommend, I really like Caroliner - who actually aren't new at all; but they are new to me... They're an experimental band from San Francisco that operate under a variety of names, all with 'Caroliner' somewhere in the title. White Hills & Wooden Shjips, who I'll group together here - they'd definitely be of interest to anyone reading about them here who hasn't heard them. Colossloth from the UK are a lot heavier, I guess, but sound sort of similar to me, though less accessible. Bull Of The Woods I think are well worth a listen, though some of their tracks measure in weeks rather than hours; but they are pretty distantly related to Krautrock. In that area I particularly like Gnod, Pharoah Overlord, Vibravoid & Vespero whom we share the "Pegasus" single with. But that's just things off the top of my head... There'd certainly be a different list in a couple of weeks!

WT: You were once very much involved into music distribution (through the World Serpent Distribution label). This of course is an old story now, but have you still the habit of looking for new talent amongst artists who are currently active? Can you recommend to our readers any interesting acts that you've discovered recently?

ΑΤ: Well, old habits die hard... Μy policy at WSD was that whatever the music, it had to be the heart and soul, the life of the person making it. It was them, on CD or vinyl. This was true for the big acts such as Nurse With Wound, Current 93, Coil or Death In June, but it was equally true for Christophe Terretaz (Ozymandias), David Sabre (Dawn & Dusk Entwined), Riccardo Principe (Lupercalia)... everyone we dealt with. I think music is divided into music and entertainment; entertainment is all very well, and I love a lot of it... like The Stone Roses or Shonen Knife. Βut for music, I'd rather listen to Coil, or the fabulous new(-ish) XTG Desert Shore/Final Report...

But there's some great stuff out there. I can unhesitatingly recommend anything by Magdalena Solis; I contacted them after hearing stuff on Myspace, and was privileged to have them support us (being Orchis in this case) at their first live show; I really have nothing bad to say about them. Ver Onus I played with in Kansas, and everything I've heard impresses me more and more. Trauma Sutra from Belgium are excellent; for out and out noise you can't beat Torturing Nurse... Pretty much anything with Mike Seed involved is excellent; his new project, Sandfingers, is well worth a listen; I've just finished a couple of projects with Yannick Franck and I've liked everything I've heard by him. Tribes of Medusa, Akoustik Timbre Frequency & Josef Nadek - I like a lot in the dark ambient field... Some of this might be pretty tough going, but I certainly like all of them a great deal!

WT: I understand that you are personally responsible for all the artwork and packaging for the Temple Music releases. Moreover, your live shows incorporate visual elements. Have you indented Temple Music to be a multi-media project or is the visual part only meant to enhance the listening experience, like it was with the light shows of the old psych/space rock bands?

AT: There's two different things, the recorded works and the live works. For the recorded works, then I want the images to be an accurate reflection of the music... to be something that enhances it, and is part of it. The release that I'm most pleased with in this respect is Soon You Will All Die And Your Lives Will Have Been As Nothing, which, yes, I designed and put the parts together, but which Wim from Silken Tofu actually realised, and did a far better job than I could have imagined. We discussed it endlessly, and the final package is a thing of beauty; it absolutely reflects the music.

For live shows, I'm kind of torn. I like performing with a band, and visual elements add to that performance... and if I'm doing solo Temple Music shows, then it definitely helps; otherwise, visually, it's one man staring at a bunch of equipment. The same with Hanged Upon The Tree Of Life; Nikos & I worked quite hard on the visuals for that, and they came off extremely well. On the other hand, I like the idea of anonymity, performing unseen... I still find it strange that people want to watch musicians playing; I mean, I do too, but it's still strange... We don't watch plumbers, or electricians, or any other people who actually do shit - yet we want to watch a guitarist playing guitar, an orchestra following a conductor... Occasionally we've managed to do shows where people couldn't see us, and for that... yes, you need lights, visuals, things to enhance the experience. I saw Hawkwind at De Montford Halls many years ago, and I kind of use that as a benchmark I think... Hawkwind in their day (yes, I know, 'good as ever' etc., but I'm talking Space Ritual times) really couldn't be beaten.

And although I can do layout, find or create the right image and so forth, I'm not really visual... not in a cinematic way. So I tend to go with who I'm working with, and, if they are, (Steve is a fine arts graduate) then I trust them to do the right thing. We've done live soundtracks to silent films - our favourite being Häxan (dir. Benjamin Christensen, 1922) and that I really like. But that's different... that's illustrating the visuals.

For years people have said our music is like a soundtrack; and it's something we're really interested in pursuing in some way. Nikos Fokas and I are discussing the possibility of expanding Hanged Upon The Tree Of Life to become more of a conceptual stage show, which will also incorporate visuals... but it's early stages yet! If it does happen, it will be in Athens, and possibly Thessalonica. Like I said earlier, Temple Music is whatever I want it to be, so I don't think there's anything we wouldn't seriously consider incorporating.

WT: During 2012 there was a large number of releases of your projects: The Faint Aroma Of Gentleman's Relish (Cryptanthus), Between Heaven and Charring Cross (AntiClock Records), The Revelation of St. John on the Island of Patmos (Moribund Tree Records) on cassette and The Systematic Bumblebee Cat (Cryptanthus) as MP3 download by Temple Music, plus Chimaera (Cryptanthus) credited to your old act Orchis. Can you describe each one of them for our readers?

AT: Yes, it was pretty busy!

The Revelation of St John on the Island of Patmos was originally commissioned by the former church of St John in Gainsborough, Lincolnshire, which is now an arts project, and a very good one. It's not as if it hasn't been done before - Aphrodite's Child for one - but I did it as a one-off performance piece with, I think, eight musicians. We recorded it and it sounded pretty good, so I decided to record it as a studio piece. I asked Lisa, who works with me in Selene Heliotrope, to read excerpts in German. Although it's one long piece, there are several parts to it, and a really nice, almost smoky jazz vocal from Tracy Jeffery on "Now We Are Deceived". There are noise, ambient, and almost Sonic Youth-type guitar crescendo'ed parts, so it's pretty varied, but hangs together as a whole. There is a natural break around half way through, so when Moribund Tree asked us for something to release on cassette, it seemed the natural choice. I'd describe it as almost mainstream, but that'd be me...

The Systematic Bumblebee Cat Steve & I recorded a track a day for some time. The idea was, that we'd do that, and we'd have an album at the end of a week. At the end of each day, everything was deleted so we couldn't have second thoughts. We wanted it to be drone based, but use perhaps unfamiliar elements such as dulcimers (which we actually use a lot), the sea, and so forth. Each track tells a story; the music is pretty experimental, and sometimes hard going... and, in fact, hardly sounded drone based at all once it was done. I like it a lot, but it's not for the faint-hearted!

Between Heaven and Charing Cross (not Charring... that was a misprint) happened because Anticlock wanted an album from Lisa, and she wasn't sure what to do... David Tibet had introduced me to the poetry of Francis Thompson some years ago, and I'd really loved it, and often thought of doing settings of it - as had Tibet at one time, I seem to remember. Anyway, I suggested it to Lisa, who came over from Switzerland to Hexenhaüschen studio to record it, visiting Thompson's grave on the way (he was a catholic poet who died of complications brought on from opium addiction). I think it's an extraordinary, very beautiful, very moving album, mostly acoustic based, and with Lisa doing some wonderfully affecting readings. The first run was packaged with pages from an early Thompson publication with a handcarved stamp on the front by R Loftiss. It was all very beautiful. As well as Steve and I, Tracy Jeffery played harp on it, and Lisa played shruti and electronic keyboards. I think it would be impossible not to like at least some of it...

The Faint Aroma of Gentleman's Relish is an album I put together specifically for a live show we did in Gent, Belgium, and has a number of tracks that were on compilation albums, plus some unreleased material. It's probably easier to go through it track by track: "Reassessment of Realism" and "Dream Become Reality" are two tracks I did whilst my mother was dying. She had a pretty hard death. I guess they're both kind of angry, but in different ways... the first is pretty harsh, guitars and subterranean beats, the second is more orchestrated, using mellotrons and heavily effected guitars. I like both of them a lot, so I put them on. "Six Hundred Owls" was recorded for the Koumyou benefit for the Japanese tsunami... owls are bad omens in Japan. It uses hammered dulcimer, electronics and treated piano and guitar. In a fine example of bad taste, I also included dripping water sounds throughout... the strange repetitive sound is a Tawny Owl I recorded in the winter woods of Lincolnshire. "And Then You Are" is actually a Howling Larsons track, and has just been released on the album Fool of Sound and Furry via Reverb Worship. I recorded it with R Loftiss in Oklahoma this summer; I play organ and acoustic guitars, and R plays glass flute. The words are by the Sufi master Hafiz. We actually recorded it in R's kitchen, so you can hear the sounds of a mid-west summer in the background (though I added some extra birds in post-production, too). I think it's beautiful, but I probably ham the vocals up too much... "A Flemish Carol" is just that. I found the melody on some sheet music in a junk shop, and I have a lot of friends in Flanders, so I thought it would be nice to do specifically for the Gent sampler. There's nothing much left of the original melody; it's kind of a post industrial Cocteaus sound with a lot of fairly unsettling stuff going on... "On The Purity Of Suffering" is quite an old track. I filmed a video after dark in my local graveyard here in Evia and put music to it. All the graves are lit by candles, and the music and images worked really well... The original subtitle to it was 'Poptones for Lisa' - she'd given me a keyboard, and that's what I used throughout. "Rotting From The Inside" is the soundscape of a dying city... more hammered dulcimer, and lots of subterranean grumbling. It was originally released on a Quartier 23 compilation.

Chimaera was also done specifically for a show in Gent, at a festival organized by our friend Ruben de Somer. This forms part of the final Orchis album. It was always supposed to be the last, but it's taken an awful long time to get there... This was partly due to an illness Amanda had which meant she couldn't sing anymore, partly due to first Tracy and then me relocating from London, and partly due to me being busy with other things. Infinite Fog are due to release the album (entitled A Dream) when I finish production on it... in fact, there's been probably 4 albums worth of material either scrapped or relocated elsewhere whilst it's been 'in progress'. [About the songs on Chimaera...]

"No Return" is a song Temple Music have done live quite a lot, and me and Martyn have also recorded it, but it's an Orchis song really. Cello by R Loftiss... "Fisherman's Girl" is a Victorian era 'folk' song that I rewrote to give an unhappy ending to. Julie Brackenbury plays fiddle on it. "Just As The Tide Was A'Flowing" is an English folk song. This version was based on Shirley Collins and Ten Thousand Maniacs, but it was only when we gave it to J Greco to mix that he made sense of it... It's a pretty haunting song of death... another one... "The White Island" is a setting of a poem by Robert Herrick that I'd played with for a while, but thought it a bit too Current 93 -ish... then I just thought 'to hell with it' and finished it. I really like the acoustic guitars on this one.

As well as these, there's actually a couple more: Fool of Sound and Furry, which I mentioned above, and Ancient Sorceries, a working of an Algernon Blackwood story (the one that became the film Cat People), which Temple Music performed at an experimental music festival in October, and which will be out shortly on Reverb Worship.

WT: You have not released anything by your project with Eyeless in Gaza's Martyn Bates, Twelve Thousand Days, for the past few years. Does this mean that this project is now history or are there any plans for something new with Martyn? He has been very popular with the Greek audience.

ΑΤ: Martyn is a true star, and a brother to me; and the Greek audience are clearly very discerning... The last release, From the Walled Garden, was indeed a while ago, but we've actually been pretty busy since then. We were working on a project called Distance, in which we tried to record separately but we eventually came to the conclusion that it wasn't really working. Because of the way we spark off each other, we need to be in the same room. But over the same time we did some live shows, and wrote a lot of stuff. We then had two or three really concentrated recording sessions, one with Pete Becker, one with Elizabeth S & Tracy Jeffery, and one with just me and Martyn. So I actually have a huge amount of Twelve Thousand Days stuff recorded; one of the things I'm doing here in Greece is going through a pretty vast amount of stuff that I have and mixing it, and one of those things is the next Twelve Thousand Days album, which at the moment is enough material for about three albums... We're fairly sure of the tracks, and it really is just a matter of having the time to finish it. Meanwhile, Martyn asked me to produce two albums he was working on, which set things back a bit on the Twelve Thousand Days front... The first of those, Unsung, I mixed over the summer in 2012, and it's out now... and has been pretty much universally acclaimed. I've talked with Martyn & Elizabeth about playing in Greece, maybe doing a solo Martyn Bates show, a Twelve Thousand Days show and a Temple Music or Seven Voyages (a project we did for live soundtracks) show. Martyn has a pretty full diary, but I think he'll be here sooner rather than later; I certainly hope so. It's great playing with Martyn. [At the time of the interview, Martyn's April 5th show in Athens wasn't yet arranged.]

WT: [A weird question] Now that you have some property in Greece and spend some time here every year, have you discovered that your place is about an hour's drive from the origin of everything?

AT: Well, I assume you mean Athens... Though I think more of Delos (though I can't drive there), but I did go there a few years back and performed a Hymn to Apollo on the flageolet; I didn't think anyone was about, but it got a round of applause. Just up the road from me are Dragon Houses and Neolithic tombs; Chalkida was one of the great Aegean powers, and walking around the ruins of Eretria still reduces me to tears. There is something about where I live that feels like home to me; I can feel the breath of the land and the rise and fall of the sea... I have hawks in the orange trees, and at night the valley rings with owls. Every stone talks and sings, and I can sit for a whole thyme scented day and watch everything slowly unfold... Now, in the winter, I wake early to light the woodburner and do unnecessary things around the house... Coming here is coming home... That answers the question I think you asked!

[WT didn't mean Athens or Delos but this was continued as a private conversation... The un-initiated should better be excluded from it.]

WT: By the way, which temple is 'Temple Music' referring to?

ΑΤ: It refers to sacred music, or the function of sacred music, and not to any physical place... or, if you like, to every physical place. Although sacred places exist in order to channel the human spirit, they are not necessary to do so; for me, music is the channelling agency, the channelling energy. All music should be Temple Music...

Alan presents his various projects:

Cunnan

Tracy Jeffery, Julie Brackenbury, Steve Robinson, Alan Trench

Cunnan was a project that sought to meld folk with experimentation, and contained some of the songs that were originally written for Orchis. Tracy Jeffery referred to it as 'The Lost Orchis Album', and Orchis still play some of the songs from it live, a particular favourite being "The Wizard Of Carpathia". It was excellent working with Old Time fiddle player Julie Brackenbury, who also did some work with Orchis for the Chimaera and A Dream sessions. I produced her and Steve's album of traditional tunes Cabin Fever.

Releases:

• Foxfire and Aconite (2005 album, released digitally by Woven Wheat Whispers and as a limited edition CDr via Cryptanthus / Shining Day; currently available via Bandcamp)

Hanged Upon the Tree of Life

Nikos Fokas, Alan Trench, Stelios Romiliadis, Angeliki Tomara

I met Nikos in the good old days of MySpace, when he was part of the Yellow Elephant Ensemble, then met up in person the first time I drove from England to Greece... We've got a good amount of material written, which we performed in Athens last year for the first time. Stelios was also in the Elephants, and has worked extensively with Nikos, and it's great to have him on board; Angela comes from a stage background, so provides a much needed theatrical element...

Releases:

• album t/b/a, currently in production (debuted material from album at Nixon, Athens, Greece; some show available to view on Youtube).

The Hausfrauen Experiment

Tracy Jeffery, Vyolette Svana, Lisa, Steve Robinson, Alan Trench

The Hausfrauen Experiment started as a fun thing to do. We decided to use only Moogs and vintage synth/guitar sounds, do only covers of songs we liked, and amuse ourselves. We had so many hits on MySpace that we released the Stockingfiller EP, and were then picked up by Fruits de Mer; and also commissioned to do a session of Fall covers for Dandelion Radio. In a bit of a hiatus at the moment due to Vyolette having twins and me not finishing the album... but we hope to go out live at some point. Baby's On Fire is just about to be re-released by Record Collector magazine as part of a Fruits de Mer retrospective, and has the original drummer from Wham! playing Tibetan Bells...

Releases:

• Stockingfiller EP (CDr; sold out; shortly available on Bandcamp)
• "Baby's On Fire" / "Spirit Of The Age" / "Sebastian" / "Oscillations" (2010, Fruits de Mer double 7"; sold out)
• Fall Sessions (Dandelion Radio; shortly available on Bandcamp)
• The End Of The World (album, in production)

The Howling Larsons

Rebecca Loftiss, Alan Trench with Mike Seed, Kate Blalack, Frank Suchomel, Justin

I first knew Rebecca back in the old World Serpent days, when she sent me copies of her then project J.U.N.K., which I loved. We got back in touch when we were both being distributed by Woven Wheat Whispers, by which time she was the critically acclaimed Gray Field Recordings and had also set up the Anticlock label. We've done a lot of collaborative work for our individual projects, played live a lot, and found that we had a whole album's worth of material... We plan to play it live later this year.

Releases:

• Fool of Sound, and Furry (Reverb Worship; out now)
• Greatest Hits Volume 2 (currently in production)

I-Ching Series

An occasional series in which two projects interpret different I-Ching hexagrams, each taking a trigram. Artwork for these by Ruben de Somer, a longtime friend.

Orchis

Tracy Jeffery, Amanda Prouten, Alan Trench

Orchis was pretty much where it all started. I'd always played... local bands and stuff, but when Tracy, Amanda and I started recording things it sounded pretty good. The quality wasn't great; we started using one of the old cassette 4-track machines. Tony Wakeford of Sol Invictus heard songs first, and encouraged us to release them; he told David Tibet, and he did the same. So we did. I didn't want to do it via World Serpent, but my partners there asked me to, so I did, initially anyway. We were one of the first dark folk bands, it turned out; though I always thought we were doing a kind of psych/prog take on folk themes. But what do I know? We decided to do 4 themed albums, and that would be it... We managed 3 and a lot of compilation tracks before I left London, which made it much harder to get together. I think A Dream has taken the best part of ten years...

Releases:

• The Dancing Sun (1994, sold out, currently available via Bandcamp)
• He Walks In Winter (1996, 7", available from Cryptanthus)
• A Thousand Winters (1997, digipak reissue available from Infinite Fog)
• Mandragora (1999, available from Cryptanthus)
• Trejt (2001, available from Infinite Fog)
• Other Days (2006, released as a digital download via Woven Wheat Whispers; currently unavailable)
• Phoenix Trees (2011, CDr; Art issue made for WGT 20th anniversary performance; sold out; digital version available through DMMG Productions)
• Chimaera EP (2012, made for Woord Beelde festival, Gent; available from cryptanthus)
• A Dream (currently in production)

Compilations:

• ON The World And Everything In It
• Songs for Aleric
• Songs for Alienor
• When The Moon Was Down

Selene Heliotrope

Alan Trench, Lisa

I met Lisa through MySpace. Vyolette Svana once said to me that at that time there were only three people on MySpace, and two of them were Lisa... She did some vocals for Temple Music, and I then got involved in a project that she was doing with Robert May, called Diorama. He bailed out for one reason or another, and I ended up doing all the music... It's about 90% electronic, musically, and I find the juxtaposition of that with Lisa's voice very pleasing. It's also an outlet for more narrative type lyrics. The Reverb Worship album sold out pretty quickly, and we started on the next one before being sidetracked by the Francis Thompson project. The Death Album has some free translations from Cavafy; I like Cavafy a lot...

Releases:

• Monorama (Reverb Worship; sold out; currently available from Bandcamp under the alternative title Felis Undomesticus)
• The Death Album (currently in production)

Seven Keys

Kate Blalack, Alan Trench

A new project with visual artist and painter Kate Blalack. Seven meditational pieces of chosen Orthodox saints; I'm doing the music and Kate is interpreting them visually... We are going to make them available as art/music pieces. It's early days yet, but it's shaping up very well so far.

SQE

Tracy Jeffery, J Greco, Alan Trench, Dylan Willemsa

Releases:

• The Abyss Stares Back (Influx, USA)
• Rise Of The Vulcans (Old Europa Cafe, Italy)

Temple Music

Alan Trench, Steve Robinson with Dan Doughty, Harry Houlton, Casper Hammond, Tracy Jeffery, Chris Patinios, Andrew Boucher, Harry Davies... and a cast of thousands...

Temple Music started life as an Orchis project, along the lines of "Anadiomene", which was one of Amanda's tracks on Mandragora. Neither her nor Tracy was interested in pursuing the magickal, meditational workings and transformations I envisaged, so I started it as a solo side project; very dark ambient/ritual... What I was most trying to achieve was music that was the Spirit of Place... That, live, was created for, and of, the moment and the venue; that conjured the Genuis Loci of that time and place. It was all very specific. That side of Temple Music still exists - there's a collaboration with Yannick Franck due out on Silken Tofu soon, and a track I'm working on for Priapus 23 at Sombre Soniks. I also hope to do some collaborations with Vor Onus & Trauma Sutra, who I both really like. But, really, Temple Music is whatever I want it to be. Mainly, I don't want it to bore me, so everything we do is kind of different. Steve, who used to be in The Beloved, brings a pop sensibility to things, and is like a brother to me; but I can't pry him out of England, so live I work with whoever is interested and interesting. We have a pretty good live band at the moment, but I also perform Temple Music solo, as a duo, as a trio... I think over time we have become more overtly psychedelic and acid/trancy... by which I mean people think we're in an acid trance rather than some new genre. Material Dan & I are currently working on is very krautrock/psych based - I think, anyway...

Releases:

• Volume I (2004, Shining Day, Poland; sold out)
• Divinity and Humanity - A Fragment (2005, limited ed. bonus cd w/ Songs of Absolution)
  
• Songs of Absolution (2005, Shining Day, Poland; sold out)
• Volume II (2007, Shining Day, Poland; available from Shining Day)
• The Green Man Project (2007-2008, seven album cycle; Woven Wheat Whispers, UK / Shining Day, Poland)
• Birth (Witte Dood, Holland; 3" CDr)
• Incompleteness (2009, Faria, Russia / Shining Day, Poland; available from Shining Day)
• Revenge Of A Red-Headed Man (2010, Reverb Worship, UK; split with Al Qaeda)
• Soon You Will All Die and Your Lives Will Have Been In Vain (2010, Silken Tofu, Belgium; available from Silken Tofu)
• Children Of The Sun (2011, AntiClock)
• The Revelation of St John on the Island of Patmos (2012, cassette; Moribund Tree, USA; cassette and download available via Bandcamp)
• The Systematic Bumblebee Cat (2012)
  
• Between Heaven and Charing Cross (2012)
  
• The Faint Aroma of Gentleman's Relish (2012)
  
• "Pegasus" (2012, Fruits de Mer, single)
• Thanatafferent Matter (currently in production, Fruits de Mer)
• Ancient Sorceries (out soon on Reverb Worship)
• XXI (collaboration with Yannick Franck; out later this year on Silken Tofu)

Compilations:

• Tribute To Freddie Mercury: "Hot Spacebar" (Black Circle Records)
• Head Music: "Negativland" (a Neu! cover; 2012, Fruits de Mer)
• With Giants for Legs
• Peak The Source Vol.3: "Redevolution (A Spirit Haunts This Island Earth)" (2011, Surrism Phonoethics)
• A Silken Thread (Silken Tofu sampler)
  
• Koumyou - Dark Artists For Japan Earthquake Relief: "Six Hundred Owls" (2011, Catapult)
• Del Cycer - A Cup Of Years
• In The Ether: Daphne Oram Remixed: "Cats And Mice As Cogs And Wheels" (2012, Ilse)

Twelve Thousand Days

Martyn Bates, Alan Trench

Martyn & I met back in the old World Serpent days; I think he's a genius, and it's a great shame our schedules don't allow us to get together more... We can't record separately - we have to be in the same room for it to work... We each write about half the material separately, then arrange it when we come together. Martyn has more Folk interest than I do, so, in a way, this is the project that brings the most folky - type influence... though true folkies pretty much hate it. They know nothing.

Releases:

• In the Garden of Wild Stars (2000, MMM, Italy)
• The Devil In The Grain (2001, Trisol, Germany)
• At the Landgate EP (2005)
  
• From The Walled Garden (2006, Shining Day, Poland)
• new album - in production
• retrospective - in production

Collaborations / Remixes:

• Yannick Franck
• Al Qaeda

Production work:

• Martyn Bates
• The Robinsons

Participated on:

• The Gray Field Recordings
• Language of Light
• Whitehouse - Thank Your Lucky Stars (uncredited)
• Nurse With Wound - Thunder Perfect Mind

Tags: Temple Music, Alan Trench, Steve Robinson, Orchis, Twelve Thousand Days, Hanged by the Tree of Life, The Howling Larsons, interview, The Green Man, World Serpent Distribution, neo-folk